Lucy Adlington – Κοκκινη Μεταξωτη Κορδελα
Τίτλος πρωτοτύπου: Lucy Adlington – The Red Ribbon (2017)
Εκδόσεις Διόπτρα
Μετάφραση: Αργυρώ Πιπίνη
Έτος ελληνικής έκδοσης: 2019
Σελίδες: 399
ΣΥΝΟΨΗ
Το 1944, λίγο πριν την κατάρρευση της ναζιστικής Γερμανίας, το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπέρτσγουντ κατακλύζεται από κρατούμενους κάθε λογής. Ανάμεσά τους βρίσκεται και η 14χρονη Έλλα που καλείται να διαχειριστεί τον εγκλεισμό της και την κτηνωδία του ναζισμού. Μόνη της ελπίδα είναι η εργασία στο ραφείο του στρατοπέδου και οι λιγοστές φιλίες που έκανε κάτω από αυτές τις συνθήκες.
----------------------------------
Το μυθιστόρημα Κόκκινη Μεταξωτή Κορδέλα της Lucy Adlington διαδραματίζεται στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπέρτσγουντ το 1944. Κεντρικός χαρακτήρας είναι η Έλλα, μια έφηβη κρατούμενη, που προσπαθεί να επιβιώσει μένοντας μακριά από τις καμινάδες που βγάζουν καπνό κάθε τόσο. Για να το πετύχει πρέπει να φαίνεται χρήσιμη, γι’ αυτό βάζει τα δυνατά της ώστε να απασχοληθεί ως ράφτρα του στρατοπέδου. Αλλά ό,τι πόστο και να έχει δεν μπορεί να είναι ασφαλής για πάντα.
Πρώτο πράγμα που δεν μπορείς να προσπεράσεις, όταν πιάνεις στα χέρια σου αυτό το βιβλίο: το εξώφυλλο. Και δεν μιλώ για το εξώφυλλο γραφιστικά (το οποίο φυσικά είναι εξαιρετικό). Μιλώ για τη συνολική παρουσίαση. Το αυτί του οπισθόφυλλου είναι κάποια εκατοστά μακρύτερο και διπλώνει ξανά καλύπτοντας όλη την πλαϊνή πλευρά. Κλείνει σαν κουτί, όπως φαίνεται στην φωτογραφία παρακάτω. Δεν μπορώ να ξέρω πόσο αυξάνεται το κοστολόγιο παραγωγής για μια τέτοια εκτύπωση, αλλά το βρήκα φανταστικό.
Το ίδιο ενδιαφέρον βρήκα και το περιεχόμενου του “κουτιού”. Ένα ιστορικό μυθιστόρημα αναφορικά με την ναζιστική θηριωδία δεν διακρίνεται για την πρωτοτυπία του. Όμως ο τρόπος που θα αφηγηθεί κανείς την ιστορία του, όπως και η ίδια ιστορία είναι που κάνουν ένα τέτοιο βιβλίο να ξεχωρίζει. Εν τω μεταξύ, πληροφορία που δεν είχα προσέξει μέχρι να τελειώσω το βιβλίο: Μπέρτσγουντ, αγγλιστί Birchwood σημαίνει δάσος από σημύδα, το οποίο στα γερμανικά είναι Birkenau, δηλαδή η δεύτερη ονομασία του Άουσβιτς [σημειωτέον το Άουσβιτς στην πραγματικότητα αποτελούταν από τρία μεγάλα στρατόπεδα, εδώ μιλάμε για το Άουσβιτς ΙΙ, που ήταν ο χώρος εκτέλεσης πάνω του ενός εκατομμυρίου αιχμαλώτων].
Ως αναγνώστες βλέπουμε την πλοκή μέσα από τα μάτια της Έλλα. Σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση και με εσωτερική εστίαση βιώνουμε μαζί της την καθημερινή παράνοια που μπορεί να επικρατούσε. Η Έλλα όμως συνεχίζει να ελπίζει, όσο οι πιθανότητες σιγά-σιγά εξανεμίζονται.
Η καταγραφή των όσων συμβαίνουν εκεί είναι ρεαλιστική, όσο ωμή πρέπει, για να διαβαστεί από όλους. Αλλά ταυτόχρονα η συγγραφέας χτίζει το περιβάλλον της Έλλα με αγάπη και τρυφερότητα. Η πρωταγωνίστρια δεν χάνει την ανθρωπιά της και δεν είναι διατεθειμένη να εγκαταλείψει τα όνειρά της – ακόμα κι αν χρειαστεί να θυσιάσει την ελευθερία της. Άλλοτε με μαύρο χιούμορ κι άλλοτε με στοχαστικές αναφορές δίνει το κλίμα της ιστορίας, η οποία διανθίζεται με συχνές (αλλά σύντομες) αναδρομές στο παρελθόν, όταν η Έλλα θυμόταν την γιαγιά της.
Σε μια δεύτερη ανάγνωση στον μικρόκοσμο του στρατοπέδου αναβιώνουν όλες εκείνες οι εσωτερικές ιεραρχίες που διαχωρίζουν τους ανθρώπους. Η Έλλα δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο τους ναζί. Πρώτα από όλα, πρέπει να αντιπαλέψει τις κρατούμενες που ανέλαβαν χρέη επόπτη και φρουρού. Πρέπει να βρει τρόπο να διαχειρίζεται τους ανθρώπους και κυρίως να διακρίνει ποιοι είναι φίλοι και ποιοι εχθροί.
Γι’ αυτό η Κόκκινη Μεταξωτή Κορδέλα πετυχαίνει εξαιρετικές ισορροπίες. Έχει ωμότητα και λυρισμό, έχει βία και αγάπη, έχει μίσος και ανθρωπιά. Και φέρνει στην επιφάνεια πολλά ηθικά διδάγματα χωρίς διδακτισμό κι επιτήδευση.
Υποτίθεται ότι η Κόκκινη Μεταξωτή Κορδέλα απευθύνεται σε ένα νεανικό κοινό – που είναι αλήθεια πέρα για πέρα. Αλλά δεν είναι εφηβική λογοτεχνία ή τουλάχιστον δεν είναι μόνο αυτό. Είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται από κάθε ηλικία (“από 12 ετών” γράφει το εσώφυλλο) και απευθύνεται σε κάθε άνθρωπο. Συγκινητικό, ανθρώπινο και δυστυχώς αληθοφανές, τραγικά αληθοφανές.
ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΩ; Να το προτείνεις σε έναν νεαρό αναγνώστη. Να το πάρεις δώρο σε έναν έφηβο. Και να το διαβάσεις κι εσύ όσων χρονών και να είσαι.
Προτεινόμενα
διαβάστε:
Anne Frank - Το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ
Bernice L. McFadden - Ματωμένη Τζαζ
δείτε:
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου