8 πράγματα που δεν ήξερες για τον Κάφκα

Σαν σήμερα, 3 Ιουνίου, έφυγε πρόωρα από την ζωή ο μεγάλος μοντερνιστής Φραντς Κάφκα. Ιδιαίτερη προσωπικότητα, με ανολοκλήρωτο έργο, που επηρέασε όμως την σύγχρονη λογοτεχνία και άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του επιβεβαιώνοντας παράλληλα την διαχρονικότητα του έργου του.

1.  Ο πατέρας του Κάφκα, Χέρμαν, ήταν ένας αυταρχικός άνθρωπος. Η σχέση των δυο τους υπήρξε πολυτάραχη. Ο Φραντς Κάφκα τον κατηγορούσε ανοιχτά για παντελή αδιαφορία και για τις όποιες ιδιοτροπίες απέκτησε ο ίδιος κατά τη διαμόρφωση του χαρακτήρα του. Αυτή η εικόνα αντανακλάται και στα κείμενά του, όπου οι αρσενικοί χαρακτήρες περιγράφονται με δυσπιστία και ανηθικότητα, ενώ από την άλλη οι γυναίκες συνήθως έρχονται να βάλουν τα πράγματα σε τάξη και να αποκαταστήσουν την ηρεμία.

2.  Ήταν ο μεγαλύτερος από τα 6 αδέρφια. Έχασε δύο αδερφούς σε νηπιακή ηλικία. Ο ίδιος πέθανε σε ηλικία 41 ετών. Οι άλλες τρεις αδερφές του έχασαν την ζωή τους από τον ναζισμό κατά το Ολοκαύτωμα.

3.  Ο Κάφκα ανατράφηκε στην σημερινή Τσεχία. Στα τσέχικα kavka σημαίνει κάργια. Ως εκ τούτου ο Κάφκα χρησιμοποιούσε το πουλί σαν σφραγίδα στις επιστολές του. Ο ίδιος περιέγραφε τον εαυτό του σαν “ένα πραγματικό Κάφκα σε δυναμικότητα”.

4.  Ο Κάφκα είχε ιδιαίτερη ψυχοσύνθεση. Έπασχε από πολλές φοβίες, ήταν πολύ ανασφαλής, πίστευε ότι οι άνθρωποι τον σιχαίνονται, ενώ είχε πολυάριθμες νευρώσεις. Εικάζεται ότι έπασχε από σχιζοειδή διαταραχή προσωπικότητας και από κατάθλιψη. Έχει υποστηριχτεί επίσης ότι έπασχε από νευρική ανορεξία. Λέγεται ότι παρουσίασε και αυτοκτονικές τάσεις.

5.  Η πολιτική του τοποθέτηση -παραδόξως- αμφισβητείται. Είναι γνωστές οι επαφές του με τους αναρχικούς κύκλους της Πράγας. Σύχναζε σε αντιεξουσιαστικά, αντιμιλιταριστικά και αντικληρικά στέκια της εποχής, ενώ συνεισέφερε οικονομικά στην ενίσχυση αναρχικών διωκόμενων. Υπήρξε αναγνώστης αναρχικών στοχαστών, όπως ο Μπακούνιν, η Γκόλντμαν, ο Προυντόν κι ο Στίρνερ, ενώ υπενθύμιζε “Μην ξεχνάτε τον Κροπότκιν!” για τον μεγάλο αναρχικό πρίγκιπα.

6.  Είναι από τους λίγους συγγραφείς που έτυχε λογοκρισίας και απαγόρευσης και από τα δύο καθεστώτα. Ο ναζισμός κυνήγησε τα έργα ενός εβραίου. Ο σταλινισμός απαγόρευσε τα έργα του, καθώς δεν υιοθετούσαν την πραγματικότητα της επανάστασης και ήταν πολύ μακριά από το σταλινικό ιδεώδες.

7.  Ο Κάφκα δημοσίευσε ελάχιστα πράγματα. Μια συλλογή 18 μικρών διηγημάτων και την νουβέλα “Η Μεταμόρφωση” (1916). Συνολικά υπολογίζεται ότι δημοσίευσε λιγότερες από 450 σελίδες. Εκτιμάται δε ότι κατέστρεψε το 90% των κειμένων του. Πεθαίνοντας υπαγόρευσε στον Μαξ Μπροντ να καταστρέψει όλα του τα γραπτά: «Ακριβέ μου Μαξ, η τελευταία μου επιθυμία: Όλα όσα αφήνω πίσω μου… ημερολόγια, χειρόγραφα, επιστολές (δικές μου και άλλων), σημειώσεις κτλ. να καούν ανελλιπώς και χωρίς να διαβαστούν, καθώς επίσης και όλα όσα έχω γράψει ή σχεδιάσει. Δικός σου, Φραντς Κάφκα». Ο Μπροντ παράκουσε την επιθυμία του. Μετά τον θάνατο του Κάφκα δημοσίευσε τα ημιτελή “Η Δίκη” (1925), “Ο Πύργος” (1926), “Αμέρικα” (1927) υπό μερική επεξεργασία. Αργότερα, το 1982 επανεκδόθηκαν οι ονομαζόμενες κριτικές εκδόσεις με επικεφαλής τον Malcolm Pasley που αναίρεσε την επεξεργασία του Μπροντ.

8.  Ο Κάφκα διαγνώστηκε με φυματίωση το 1917. Το 1924, η κατάστασή του χειροτέρεψε και επέστρεψε από το Βερολίνο στην Πράγα με πολλά οικονομικά προβλήματα. Ολοκλήρωσε σύντομα διηγήματα και με την δημοσίευσή τους εξασφάλισε τα έξοδα νοσηλείας του. Εισήχθη σε ένα σανατόριο στο Κίερλινγκ (πόλη κοντά στην Βιέννη). Πέθανε στις 3 Ιουνίου 1924, σε ηλικία 41 ετών.