George Orwell - Η Φάρμα των Ζώων

Τίτλος πρωτότυπου: George Orwell - Animal Farm

Εκδόσεις Κάκτος

Μετάφραση: Νίνα Μπάρτη

Έτος ελληνικής έκδοσης: 1979

Σελίδες: 142

ΣΥΝΟΨΗ

Τα ζώα μιας φάρμας επαναστατούν απέναντι στην σκληρή αντιμετώπιση του ανθρώπου-αφέντη. Κυρίως με την καθοδήγηση του γενναίου γουρουνιού, Σνόουμπολ, η φάρμα είναι ελεύθερη. Σταδιακά τα γουρούνια αποκτούν την εξουσία και τον έλεγχο της φάρμας. Τα τεκταινόμενα στην ελεύθερη πια φάρμα, καθώς και ο τρόπος διαχείρισης της εξουσίας καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του διηγήματος.

     Ο Όργουελ στο προτελευταίο διήγημά του χρησιμοποιεί ως βάση μια γνωστή ιστορία. Γραμμένο μεταξύ 1943 και ’44 το χειρόγραφο άργησε να φτάσει στις τυπογραφεία. Η διαρκής λογοκρισία κυρίως των βρετανών εκδοτών στάθηκε εμπόδιο στην έκδοσή του κατά τα πρώτα χρόνια, καθώς ενδεχομένως θα κλόνιζε τις -βελτιωμένες πια- σχέσεις της Μεγάλης Βρετανίας με την Σοβιετική Ένωση. Στην ΕΣΣΔ το βιβλίο παρέμεινε για χρόνια στη λίστα των απαγορευμένων βιβλίων μέχρι την κατάρρευσή της το 1989.

       Η γλώσσα του βιβλίου, όπως εν γένει του Όργουελ, είναι απλή, υπερβολικά απλή. Αντίστοιχα, η πλοκή του είναι ομαλή και κλιμακούμενη, ενώ παράλληλα "τρέχει" αρκετά γρήγορα, γεγονός που σε συνδυασμό με τις λίγες σελίδες του το καθιστά ευκολοδιάβαστο και καθόλου δυσνόητο.

     Το αξιοσημείωτο ωστόσο είναι ο προφητικός χαρακτήρας του Όργουελ. Πρόκειται για μια πλατιά αλληγορία, που περιγράφει την κατάσταση που επικρατούσε στις χώρες της Σοβιετικής Ένωσης. Οι συνδέσεις είναι σαφείς. Η επανάσταση των ζώων ενάντια στον αγρότη Τζόουνς είναι η Οκτωβριανή Επανάσταση, ο Ναπολέων ο Ιωσήφ Στάλιν, ο Σνόομπολ ο Τρότσκι κ.ο.κ. Τα συμπεράσματα και τα μηνύματα του βιβλίου είναι επίσης πρόδηλα. Επί της ουσίας ο Όργουελ παρουσιάζει τις πρακτικές του ολοκληρωτισμού και της χειραγώγησης των μαζών, καθώς και τον εκφυλισμό μιας ανατρεπτικής επανάστασης.

     Βέβαια, μέχρι να φτάσει να συγκαταλέγεται στα 100 σπουδαιότερα βιβλία του 20ου αιώνα το βιβλίο δέχτηκε σωρεία ανάμεικτων κριτικών. Σήμερα το βιβλίο απολαμβάνει ακόμη διθυραμβικά σχόλια. Στην αρνητική κριτική επικρατεί η άποψη ότι ο Όργουελ άφησε να εννοηθεί πως οποιαδήποτε επανάσταση είναι μάταιη. Λέγεται δε ότι ο συγγραφέας δεν υπεισήλθε στα βαθύτερα αίτια του εκφυλισμού της επανάστασης. Ωστόσο, όσον αφορά στο πρώτο, ο Όργουελ φαίνεται να είναι υπέρμαχος της επανάστασης κατά τα πρώτα στάδια. Αναφορικά με το δεύτερο, διαβάζοντας μια πολιτική σατιρική αλληγορία προσωπικά δεν θα περίμενα μια βαθειά πολιτική ερμηνεία, όσο μια γλαφυρή περιγραφή της κατάστασης. Ακόμη κι αν το μυθιστόρημα του Όργουελ χρησιμοποιήθηκε ως όργανο προπαγάνδας, αυτό δεν μειώνει την αξία του ως αυτοτελές συγγραφικό πόνημα.

ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΩ; Ναι. Ενδεχομένως να διαφωνήσεις. Ενδεχομένως και να απογοητευτείς από την εξέλιξη των πραγμάτων. Ίσως, δεν μάθεις κάτι που δεν ήξερες. Αλλά σίγουρα θα σκεφτείς και θα προβληματιστείς.

βαθμολογία: 82/100