Gillian Flynn - Αιχμηρά Αντικείμενα

     Τίτλος πρωτότυπου: Gillian Flynn – Sharp Objects

     Εκδόσεις Μεταίχμιο

     Μετάφραση: Γωγώ Αρβανίτη

     Έτος ελληνικής έκδοσης: 2007

     Σελίδες: 369

ΣΥΝΟΨΗ

Η Καμίλ κατάγεται από το Γουίντ Γκαπ, μια μικρή και ήσυχη πόλη του Μισούρι. Ζει και εργάζεται σε μια μικρομεσαία εφημερίδα του Σικάγο. Δυο ανεξιχνίαστες δολοφονίες ανήλικων κοριτσιών θα την κάνουν να επιστρέψει στη γενέτειρά της, που δεν ήταν ποτέ φιλόξενη για την Καμίλ, για να καλύψει δημοσιογραφικά το θέμα. Εκεί θα σταθεί μπροστά της το παρελθόν της με φόντο μια μικρή πόλη στη δίνη του κουτσομπολιού, όπου τίποτα δεν μένει μυστικό.

---------------------------------------------

Το παρθενικό μυθιστόρημα της Gillian Flynn Αιχμηρά Αντικείμενα θεωρείται η ναυαρχίδα της. Έχει λάβει εξαιρετικές κριτικές και όντως εδώ υπάρχει κάτι. Πρόκειται για αστυνομικό νουάρ μυθιστόρημα στην κλασική αμερικανική γραμμή με αρκετά πρωτότυπη υπόθεση. Ουσιαστικά είναι μια ωραία μίξη αστυνομικού μυθιστορήματος, μυστηρίου και κοινωνικής ανθρωπολογίας. Και επιτέλους, ένα μεταφρασμένο βιβλίο που διατήρησε το εξώφυλλο της πρωτότυπης έκδοσης και στην ελληνική.

Ξεκινώντας από τα θετικά, αυτό που μου άρεσε είναι ότι δεν έχουμε επί της ουσίας ένα τυπικό αστυνομικό μυθιστόρημα που δίνει έμφαση στις δολοφονίες ή στον λαβύρινθο της εξιχνίασής τους. Είναι περισσότερο ένα ηθογραφικό μυθιστόρημα, μια κατάδυση στις πιο σκοτεινές ενορμήσεις διαταραγμένων ψυχών. Οι χαρακτήρες είναι εξαιρετικά δομημένοι και συνεπείς σύμφωνα με το χτίσιμό τους. Η Flynn περιγράφει τους κοινωνικούς συσχετισμούς της επαρχιώτικης λογικής και την εύθραυστη ισορροπία μεταξύ εσωτερικών συμπλεγμάτων και κοινωνικού ρόλου. Σκιαγραφεί την μιζέρια της υποταγμένης μεσήλικης νοικοκυράς που αναλώνεται στο κακόβουλο κουτσομπολιό, την ανάγκη για κοινωνική αποδοχή και το πόσο κακόψυχος κι ανταγωνιστικός μπορεί να γίνει κάποιος στην προεφηβική ηλικία. Έτσι, ερμήνευσα τα Αιχμηρά Αντικείμενα περισσότερο ως ψυχογράφημα κι όχι ως αστυνομικό μυθιστόρημα. Για τους ίδιους λόγους μου άρεσε και η απόδοση της μητέρας, της Άντορα, που πασχίζει να επιβιώσει, καθώς θίγεται το ζήτημα της μητέρας-που-ζει-μέσα-από-τα-παιδιά-της (αν κοιτάξετε γύρω σας, θα δείτε ότι δεν είναι ασυνήθιστο φαινόμενο).

Επίσης, το ύφος της Flynn είναι όντως ξεχωριστό. Η γραφή της είναι ωμή, κυνική, σχεδόν χυδαία, όμοια με τον τρόπο που σκέφτονται οι χαρακτήρες της. Δεν υπακούει σε ηθικολογίες και δεοντολογία (γεγονός όχι πάντα καλό). Οι περιγραφές της είναι πολύ ωραίες, λεπτομερείς και σχολαστικές. Δημιουργεί δε μια σκοτεινή ατμόσφαιρα, που βυθίζει τον αναγνώστη στη νοσηρότητά της. Μάλιστα, θα χώριζα το βιβλίο σε δύο ισόποσα μέρη. Το πρώτο (που μου άρεσε περισσότερο) έχει περισσότερο μυστήριο, είναι πιο “στρωτό” και είναι αυτό το κομμάτι που ξεπερνά το νουάρ και πάει στο θρίλερ. Το δεύτερο μέρος έχει καταιγιστική ροή, καθώς οι χαρακτήρες δεν βολιδοσκοπούν την κατάσταση, αλλά δρουν. Και δρουν ανεξέλεγκτα.

Στα Αιχμηρά Αντικείμενα το πάνω χέρι το έχουν πάντα γυναίκες, οι δαιμόνιες γυναίκες της Flynn. Οι ανδρικοί χαρακτήρες πλαισιώνουν την υπόθεση ως κομπάρσοι (πχ Άλαν) ή ως δευτερεύοντες χαρακτήρες (πχ. Ρίτσαρντ). Οι γυναίκες παρουσιάζονται άλλοτε ως θύματα της ίδιας τους της κοινωνικής αποστολής κι άλλοτε ως πανούργοι χαρακτήρες που ανατρέπουν τις ισορροπίες και διαμορφώνουν αυτοί τους κανόνες του παιχνιδιού. Ωστόσο, η φεμινιστική κριτική της λογοτεχνίας θα είχε πολλά να πει σε μια κουβέντα που έχει αρχίσει ανοιχτά (με την ίδια την συγγραφέα να έχει πάρει θέση).

Όμως, βρήκα και στοιχεία που μετρίασαν τον ενθουσιασμό μου. Το βασικότερο είναι η υπερβολή όλων των παραπάνω. Το γενικευμένα νοσηρό περιβάλλον της επαρχιακής πόλης τείνει να δώσει την εντύπωση μιας καταραμένης πόλης, όπου όλοι οι κάτοικοι έχουν βυθιστεί στην παθογένεια. Από τον επικεφαλής της αστυνομίας μέχρι την οικιακή βοηθό, όλοι είναι υπνωτισμένοι σαν μαριονέτες και ψυχικά διεφθαρμένοι. Άφθονο αλκοόλ ολημερίς, ένα ολόκληρο σχολείο εθισμένο στην μεθαμφεταμίνη, η ηθική παρακμή διάχυτη και η σεξουαλικότητα των προέφηβων σε ακραίο βαθμό. Ως προς αυτό το τελευταίο, θεώρησα επίσης υπερβολή τον (όχι και τόσο) υφέρποντα ερωτισμό προς 13χρονους χαρακτήρες (και δεν το λέω καν από ηθικής ή δεοντολογικής άποψης, αλλά από αισθητικής). Και να προσθέσω ότι δεν κρατάει τόσο το “αστυνομικό” ενδιαφέρον, γιατί είναι εξαρχής πρόδηλο ποιος είναι ο ένοχος.

Η επίγευση που τελικά μου άφησε είναι ότι πρόκειται για ένα όντως ωραίο βιβλίο, που έχει να πει πολλά και να κατακρίνει περισσότερα. Φτιάχνει ατμόσφαιρα και σου δίνει την αίσθηση ότι παρακολουθείς ένα κακό όνειρο παρακαλώντας να ξυπνήσεις. Οι περισσότερες περιγραφές είναι ευφυέστατες και συναρπαστικές. Όμως, για να είμαι δίκαιος, στα μάτια μου το βιβλίο έπεσε στη παγίδα του ίδιου του του hype. Είναι υπερεκτιμημένο, αλλά σε καμιά περίπτωση κακό. Είναι πολύ καλό βιβλίο, αλλά “έχτισε” ακόμη καλύτερο όνομα.

ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΩ; Ναι. Πρώτον, γιατί είναι όντως ενδιαφέρον. Δεύτερον, γιατί έχει ατμόσφαιρα και στιγμές που θα ανατριχιάσεις. Τρίτον, γιατί έχει ωραίες περιγραφές και συνειρμικές σκηνές. Τέταρτον, γιατί ξεφεύγει λίγο από τα αστυνομικά πεπατημένα και στερεότυπα. Κι αν θες, πέμπτον, γιατί όλοι το έχουν διαβάσει. Α! και θα πρότεινα να είσαι ενήλικας.

ΥΓ.: Το βιβλίο μεταφέρεται στη μικρή οθόνη από την HBO. Θα προβληθεί πιθανότητα το καλοκαίρι του 2018 σε 8 επεισόδια διάρκειας 60 λεπτών. Στο σενάριο συνεργάζεται η ίδια η Gillian Flynn με την σεναριογράφο Marti Noxon, ενώ την σκηνοθεσία αναλαμβάνει ο Jean-Marc Vallée (Big Little Lies, Wild, Dallas Buyers Club). Πρωταγωνιστεί η Amy Adams (5 υποψηφιότητες για Όσκαρ). Την ίδια στιγμή η Universal ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα της νουβέλας The Grownup (Το Χέρι που Κινεί τα Νήματα). Γενικά, γίνονται πραγματάκια. Αναμένουμε. 

σχετικές δημοσιεύσεις:

Gillian Flynn
Το Χέρι που Κινεί
τα Νήματα