Edgar Allan Poe – Ο Μαύρος Γάτος

Τίτλος πρωτότυπου: Edgar Allan Poe - The Black Cat, The Pit and the Pendulum, The Premature Burial (2007)

Εκδόσεις Οξύ

Μετάφραση: Ζέφη Κόλια

Εικονογράφηση: Luis Scafati

Έτος ελληνικής έκδοσης: 2009

Σελίδες: 60

ΣΥΝΟΨΗ

Η εν λόγω έκδοση περιλαμβάνει τρεις σύντομες ιστορίες του Πόε, τρία διηγήματα χαρακτηριστικά της γραφής του Πόε. Στο πρώτο κυριαρχεί το μεταφυσικό κι η μετεμψύχωση. Στο δεύτερο μεταφερόμαστε σε ένα ονειρικό ταξίδι προς την τιμωρία της αβύσσου. Στο τρίτο επιστρέφουμε πίσω στην πραγματικότητα και βλέπουμε τον κόσμο με τα μάτια ανθρώπων που θάφτηκαν ζωντανοί και ζούμε την αγωνία και τον φόβο του αφηγητή. Ο Edgar Allan Poe, αυτός ο μαυροντυμένος Πατριάρχης του Μυστηρίου, είναι κάθε φορά το ίδιο σαρκαστικά απολαυστικός.

Άλλη μία κυκλοφορία των εκδόσεων Οξύ με ιδιαίτερο χαρακτήρα. Και πάλι εδώ οι εκδόσεις Οξύ κράτησαν αναλλοίωτη την ισπανική έκδοση αισθητικά και μορφολογικά. Όπως και στην Μεταμόρφωση του Κάφκα, την εικονογράφηση επιμελήθηκε ο αργεντινός Luis Scafati, οπτικοποιώντας ουσιαστικά την ζοφερή ατμόσφαιρα του Πόε.

Κυρίαρχη ιστορία, που έδωσε και τον τίτλο στην έκδοση είναι ο Μαύρος Γάτος (ο πλήρης τίτλος της ελληνικής έκδοσης είναι “Ο μαύρος γάτος και άλλες ιστορίες τρόμου”). Ο Μαύρος Γάτος (1843) είναι μαζί με το Κοράκι από τα πιο δημοφιλή διηγήματα του Έντγκαρ Άλαν Πόε. Συμπεριλαμβάνεται σε όλες τις συλλογές και τις ανθολογίες του Πόε και θεωρείται πλέον κλασικό στην λογοτεχνία τρόμου. Ως προς την θεματολογία όλα είναι ασυνήθιστα, αλλά όχι όταν μιλάμε για τον Πόε. Ένας μονόφθαλμος γάτος, μια κρεμάλα, μια πυρκαγιά και μια δολοφονημένη σύζυγος. Ο συνήθης πρωτοπρόσωπος αφηγητής του Πόε μεταλλάσσεται σταδιακά και περνά στην απέναντι όχθη. Δεν μετανοεί, παραμένει κυνικός και ενδιαφέρεται μόνο για την σωτηρία του μέχρι να τον προδώσει η έπαρσή του.

Η δεύτερη ιστορία είναι Ο Λάκκος και το Εκκρεμές (1842). Ουσιαστικά πρόκειται για ένα παιχνίδι του μυαλού. Ο ομοδιηγητικός αφηγητής εδώ καταγράφει τις σκέψεις και τους φόβους του περιμένοντας τον θάνατο. Οι αισθήσεις γίνονται παραισθήσεις και ο νους βυθίζεται άλλοτε στωικά άλλοτε πανικόβλητος στην άβυσσο.

Η τρίτη ιστορία τιτλοφορείται Η πρόωρη Ταφή (1844). Αυτό που κάνει τούτη την ιστορία τρομακτική είναι η δόση αλήθειας που περιέχει το θέμα που πραγματεύεται. Ο ήρωας εδώ αντιμετωπίζει τον μεγαλύτερό του φόβο, να ταφεί ζωντανός. Περιγράφει όλα εκείνα τα φρικτά κλειστοφοβικά σημάδια που στοιχειοθετούν τον φόβο του αναφερόμενος σε ιστορίες και δοξασίες.

Σε κάθε περίπτωση, το έργο του Πόε είναι ιδιαίτερο. Έχει έναν χαρακτήρα ονειρικό που αναμειγνύει την φαντασία με την πραγματικότητα, το συνειδητό με το ασυνείδητο. Δεν λείπουν και τα κωμικά ή ειρωνικά στοιχεία. Όλο αυτό το μείγμα δένει κάτω από ένα σκοτεινό πέπλο μυστηρίου περνώντας ταυτόχρονα στον χώρο του συμβολισμού. Και στα τρία παραπάνω διηγήματα υποφώσκει μια έμμεση ψυχαναλυτική μελέτη της ανθρώπινης ψυχής και της αντανάκλασής της στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Επίσης, η σύντομη μα πολυτάραχη ζωή του Πόε βρίσκει τον αντίκτυπό της σε όλη την εργογραφία του. Οι ενδόμυχες φοβίες, η απόρριψη, οι προβληματικές οικογενειακές σχέσεις και τα ζητήματα αλκοολισμού προβάλλονται έμμεσα ή άμεσα στις τρεις αυτές ιστορίες. Επομένως, έχει μια οσμή αυτοβιογραφικών στοιχείων και αυτοαναφορικότητας. Αξίζει να σημειωθεί βέβαια ότι τα χρόνια που γράφτηκαν αυτά τα τρία διηγήματα (1842-44) ήταν από τα πιο βασανιστικά στην ζωή του συγγραφέα.

Τέλος, αυτό που με συναρπάζει στην γραφή και το ύφος του Έντγκαρ Άλαν Πόε είναι ο μοναδικός τρόπος του. Σχεδόν με φέρνει σε αμηχανία ο τρόπος που έχει να γράφει τα πιο δύσκολα πράγματα με τις πιο απλές λέξεις. Το ύφος του είναι εκπληκτικά καθαρό, αφοπλιστικά κυνικό και απογυμνωμένο από κάθε συναίσθημα και καλολογικά στοιχεία. Πέρα από τον λυρισμό που είναι αισθητός σε κάθε έργο του Πόε, τα πιο ειδεχθή πράγματα τα φτύνει σαν να μην πρόκειται καν για κάτι σημαντικό, σαν να είναι απλά κάτι διαδικαστικό. Γράφει για παράδειγμα στον Μαύρο Γάτο (σελ. 13):

“[…] Δίχως καν να το σκεφτώ, σφήνωσα στο κρανίο της το τσεκούρι. Αμέσως σωριάστηκε στο πάτωμα νεκρή, χωρίς να ακουστεί καν ένα βογγητό της. Αφού διέπραξα αυτό το ανίερο έγκλημα, είχα πια την επίγνωση πως έπρεπε να εξαφανίσω το πτώμα. Μου πέρασαν από το μυαλό διάφορα σχέδια: να τεμαχίσω το κορμί και να κάψω τα κομμάτια, στο δάπεδο του κελαριού να σκάψω έναν τάφο […]. Τέλος, κατέληξα σε μια λύση που μου φάνηκε η πιο καλή: ανάμεσα στου κελαριού τους τοίχους να το χτίσω […]. Το κελάρι μου προσφερόταν γι’ αυτό τον σκοπό. […] Όταν τέλειωσα, όλα ήταν τέλεια. Εδώ τουλάχιστον οι κόποι μου δεν πήγανε χαμένοι!”.

Έτσι απλά.

ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΩ; Αν σου αρέσει ο Πόε, φυσικά. Σίγουρα υπάρχουν πιο πλήρεις εκδόσεις και ανθολογίες (πχ. η πανέμορφη συλλογή στον σκληρόδετο τόμο από τις εκδόσεις Γράμματα), αλλά εδώ κερδίζεις την εικονογράφηση του Scafati.

βαθμολογία: 77/100 (για τις ιστορίες)

80/100 (για την έκδοση)

Related Posts:

•