Guy de Maupassant - Ένα Χαρέμι στο Παρίσι

Τίτλος πρωτότυπου: À la Feuille de rose, Maison turque (1875)

Εκδόσεις Βακχικόν

Μετάφραση: Ανδρέας Στάικος / Νεκτάριος-Γεώργιος Κωνσταντινίδης

Έτος ελληνικής έκδοσης: 2019

Σελίδες: 52

ΣΥΝΟΨΗ (από το οπισθόφυλλο)

Ο Γκυ ντε Μωπασάν (1850-1893), όχι για λόγους κερδοσκοπίας, όπως έπραττε ένα πλήθος γνωστών ομοτέχνων του τον περασμένο αιώνα, αλλά για λόγους καθαρής ευχαρίστησης και διασκέδασης, υπέκυψε σ’ αυτήν τη μανία συγγραφής και αναπαράστασης ερωτογραφημάτων, γράφοντας το À la Feuille de rose, Maison turque, για την ελληνική μετάφραση του οποίου επιλέχθηκε ο τίτλος Ένα χαρέμι στο Παρίσι. Μια συντροφιά ανδρών σε κατάσταση οίστρου και γέλωτος, ως κακά παιδιά, άτακτα παιδιά, συνέθεσαν αυτήν την περίεργη κωμωδία υπό την διεύθυνση του μεγάλου δασκάλου. Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε στις 19 Απριλίου του 1875 στο ατελιέ του ζωγράφου Λελουάρ, φίλου του συγγραφέα, κι έπειτα μία δεύτερη φορά στις 31 Μαΐου 1877 παρουσία των χαχανιζόντων Φλωμπέρ, Τουργκένιεφ, Αλφόνς Ντωντέ και των αδελφών Γκονκούρ.

Ο Μωπασάν δεν είναι άγνωστος στην Ελλάδα. Ωστόσο, είναι κατ’ όνομα γνωστός, καθώς το έργο του δεν έχει λάβει την προσοχή που του αναλογεί. Είναι όμως από εκείνους τους συγγραφείς που συναντά κανείς οπωσδήποτε στο πλαίσιο μιας ακαδημαϊκής μελέτης ή ενός μεταπτυχιακού. Ομολογώ μάλιστα ότι κι εγώ σε ένα τέτοιο περιβάλλον τον γνώρισα.

Ο Μωπασάν υπήρξε πολυγραφότατος στο σύντομο του βίου του (πέθανε 43 ετών) και με πολυσχιδές έργο. Εδώ έχουμε ένα θεατρικό, που συνοδεύεται από τον υπότιτλο “μονόπρακτη κωμωδία (αμφιβόλων) ηθών”. Και είναι ο πιο κατάλληλος και περιεκτικός τρόπος να περιγράψει κανείς το Ένα Χαρέμι στο Παρίσι. Πρόκειται για ένα από τα λεγόμενα θέατρα συντροφιάς που γνώρισαν μεγάλη άνθιση στις παράνομες (ή έστω, ανεπίσημες) σκηνές της Γαλλίας. Συνήθως κάποιος αριστοκράτης πλήρωνε κάποιον θεατρικό συγγραφέα να ανεβάσει μια ιδιωτική παράσταση σε έναν στενό κύκλο συμμετεχόντων. Το θέμα ήταν βεβαίως ερωτικό, όχι με την έννοια του αισθησιακού, αλλά του σχεδόν πορνογραφικού.

Δεν ξέρω τι ανταπόκριση ή τι πρόσληψη θα είχε το ερωτικό θέατρο σήμερα. Λίγη σημασία έχει. Το σημαντικό είναι ότι στο γαλλικό θέατρο του 19ου αιώνα αποτελεί φυσική απόρροια του Διαφωτισμού, ένδειξη μιας μελλοντικής κοινωνίας που αρέσκεται μεν στο να ηθικολογεί, αλλά κοιτά μπροστά και δεν κρύβεται πίσω από μια υποτιθέμενη σεμνοτυφία. Στο τέλος είναι μια ιδιαίτερη προσέγγιση θεμάτων που ποτέ δεν εξέλειπαν από τον ανθρώπινο ψυχισμό. Τέρπεται από αυτά, τα διακωμωδεί και τους δίνει θεατρική υπόσταση.

Το Ένα Χαρέμι στο Παρίσι (αντί του πρωτότυπου À la Feuille de rose, Maison turque) είναι μονόπρακτο θεατρικό – και δεν ξέρω πώς μπορεί να μην ήταν. Ρέει ομαλά κι ευχάριστα, ώστε διαβάζεται απνευστί (κι όχι μία φορά). Στη συνολική αμεσότητά του συμβάλλει και η ρέουσα μετάφραση, που προσδίδει φυσικότητα και προφορικότητα, στοιχεία απαραίτητα στη θεατρική γραφή. Εδώ δεν υπάρχουν χαρακτήρες καλοί ή κακοί. Είναι όλοι τους αυτό που είναι. Ως αναγνώστης τους ευχαριστιέσαι, τους συμπαθείς και τους συμπονάς τον καθένα για διαφορετικούς λόγους.

Χιουμοριστικό, κατά στιγμές ξεκαρδιστικό και κυρίως αληθινό. Μέσα από την όψιμη φαυλότητα διακρίνονται ίχνη από συμπεριφορές και πεποιθήσεις που λίγο-πολύ όλοι έχουμε κατά νου. Όλο το περιεχόμενο συνοψίζεται στο συμπέρασμα ενός από τους δύο μεταφραστές, του Ανδρέα Στάικου: “Οι μεγάλοι συγγραφείς δεν είναι μόνο διανοητές. Είναι και άτακτα παιδιά. Και κάποιες φορές πολύ άτακτα παιδιά”.

ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΩ; Ναι. Ξεχωρίζει μέσα από ένα σωρό επαναλαμβανόμενων εκδόσεων. Αν και μετράει 150 χρόνια από τότε που γράφτηκε, είναι φρέσκο (πιθανόν να σε σοκάρει το πόσο). Και θα γελάσεις, όπως θα γέλαγες με ένα πολύ καλό πρόστυχο ανέκδοτο.

βαθμολογία: 82/100

σχετικές αναρτήσεις:

Η Μύτη