Stephen King - Καρι

Πρωτότυπος τίτλος: Stephen King – Carrie (1974)

Εκδόσεις Θύραθεν / Επιλογή

Μετάφραση: Γιάννης Αβραμίδης

Έτος ελληνικής έκδοσης: 2013

Σελίδες: 230

ΣΥΝΟΨΗ

Η Κάρι Γουάιτ (Carrie White) είναι μια 16χρονη μαθήτρια στο σχολείο του Τσάμπερλεν. Ζει με την θεούσα μητέρα της, που βλέπει την Κάρι σαν την τιμωρία της για το αμάρτημα της σεξουαλικής διαφθοράς. Καταπιέζει και βασανίζει την κόρης της για να εξιλεωθεί. Από την άλλη, η Κάρι προσπαθεί να ενσωματωθεί στην σχολική κοινότητα, όπου γίνεται μόνιμος στόχος σχολίων, εξύβρισης και παρενόχλησης. Μέχρι που θα προσκληθεί στον ετήσιο χορό του σχολείου...

-----------------------------------

Ο Stephen King είναι φαινόμενο στο είδος λογοτεχνίας που υπηρετεί. Και κοίτα να δεις πώς ξεκίνησαν όλα: με τούτο εδώ το βιβλίο. Το Carrie είναι η πρώτη νουβέλα του King που εκδόθηκε το 1974 (πρακτικά είναι η τέταρτη που γράφτηκε, αλλά τυπικά η πρώτη που εκδόθηκε). Έκτοτε κύλισε πολύ νερό στο αυλάκι, ο King αποδείχθηκε πολυγραφότατος, εξαιρετικά γρήγορος, μεταφέρθηκε αρκετές φορές στον κινηματογράφο… έγινε εν ολίγοις μέρος μιας ολόκληρης κουλτούρας.

Βέβαια, για να είμαι ειλικρινής, ο λόγος που δεν έπιανα το ντεμπούτο του King στα χέρια μου ήταν ασόβαρος, αλλά πρακτικός. Είχα δει (όχι μία φορά) και τις τρεις μεταφορές του βιβλίου στον κινηματογράφο. Η Carrie White, κάπως πιο εξιδανικευμένη σε σχέση με το βιβλίο, εμφανίστηκε στις ομότιτλες ταινίες του 1976, του 2002 και του 2013. Kαι οι τρεις ταινίες έμοιαζαν μεταξύ τους στην προσέγγιση που έκαναν, αφού γενικά έκαναν μετάθεση (transposition), σύμφωνα με την διάκριση των ειδών διασκευής του Geoffrey Wagner (άντε στην εκδοχή του 2002 υπάρχει μια σημαίνουσα διαφορά στο τέλος – μακριά από εμάς τα spoiler). Το θέμα ωστόσο είναι πως, όταν ξέρεις σχεδόν με βεβαιότητα πώς κλιμακώνεται και καταλήγει η ιστορία, κάπου είναι σαν να κάνεις spoiler στο εαυτό σου. Όχι ότι δεν υπήρχαν διαφορές στην πλοκή, αλλά δεν ήταν τόσο μεγάλες όσο λ.χ. στην μεταφορά της Λάμψης.

Και ξεκινώντας από αυτές τις διαφορές, πόσο υπέροχος είναι ο King, όταν γίνεται ακραίος! Στις ταινίες έρχεται η νέμεσις, στο βιβλίο πάει σε άλλο επίπεδο. Το βιβλίο υποτίθεται πως απαγορεύτηκε τη δεκαετία του ‘90 στις ΗΠΑ - ο όρος “απαγορεύτηκε” δεν είναι ακριβής, περισσότερο εξηγείται ως “προτάθηκε να εξαιρεθεί από τις σχολικές βιβλιοθήκες”. Στην ίδια λίστα μπήκαν βιβλία όπως ο Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος, Άνθρωποι και Ποντίκια, The Handmaid’s Tale, Όταν Σκοτώνουν τα Κοτσύφια, μέχρι και η σειρά του Harry Potter – ναι, αυτά συνέβαιναν στο κατώφλι του 20ου αιώνα, αν δεν με πιστεύεις μπορείς να δεις την λίστα που συνέταξε το American Library Association εδώ. Ο King ευτύχησε (χωρίς καμιά ειρωνεία) να δει σε αυτή την ομάδα τρία βιβλία του την ίδια δεκαετία, τα Carrie, Christine και Cujo.

Προσπαθώντας να βρω τι “επιλήψιμο” μπορεί να έχει η Carrie, ίσως είναι η προβολή σχολικής βίας, η σκληρή κριτική στη θρησκοληψία, το σεξ και τα ναρκωτικά στο σχολείο, η παιδική κακοποίηση ή κάτι ανάλογο. Και πάλι θα βγάλω το καπέλο στον King, γιατί το 1974 έγραφε αυτά που εμείς κρύβαμε μέχρι πρόσφατα κάτω από το χαλί υποκρινόμενοι πως δεν υπήρχαν. Μέχρι και το πιο εμφανές, το bullying στο σχολείο απέκτησε όνομα μόλις τα τελευταία χρόνια, ενώ στην Carrie είναι ένας από τους κύριους λόγους που τα πράγματα παρεκτρέπονται.

Η Carrie White είναι ένα πρόσωπο δυνητικά υπαρκτό, αφού σύμφωνα με τον King συντίθεται από δυο κορίτσια που είχε ο ίδιος στο σχολείο και στη γειτονιά του. Εξαιρετική δουλειά σχετικά με το προφίλ της Carrie έχει κάνει αυτός εδώ ο θεούλης στην διαδικτυακή εκπομπή Horror History (και 4K και αγγλικοί υπότιτλοι, ορίστε εδώ για να μην ψάχνετε). Η σκιαγράφηση της ηρωίδας που κάνει ο King είναι καταπληκτική: η Κάρι είναι μια 16χρονη ήπιων τόνων, αρκετά εσωστρεφής, αποκλεισμένη από τον κόσμο λόγω της θρησκόληπτης μητέρας της, προσπαθεί να νιώσει αποδεκτή σε έναν κόσμο σκληρό. Επιχειρεί μάταια να επιβιώσει μόνη της ανάμεσα σε αντίρροπες δυνάμεις που την εκφοβίζουν από διαφορετικές πλευρές. Κοντεύουν λοιπόν 50 χρόνια από τότε και ακόμα τέτοιοι χαρακτήρες δεν περιορίζονται στη μυθοπλασία.

Σε άλλα trivia, ο θρύλος λέει ότι ο King πέταξε το πρωτότυπο και το περιμάζεψε η σύζυγός του, Tabitha, από τα σκουπίδια, αλλά αυτό δεν είναι όλη η αλήθεια: ο King πέταξε τρεις σελίδες με τη σκηνή στα αποδυτήρια των κοριτσιών. Άλλη ιστορία λέει πως την εποχή που περίμενε απάντηση από τον εκδοτικό οίκο, είχε κόψει το τηλέφωνο του σπιτιού του, για να συμμαζέψει τα έξοδα (εργαζόταν ως δάσκαλος εκείνα τα χρόνια) και δεν μπορούσαν να τον βρουν. Έμαθε για την έγκριση του χειρόγραφου μέσω τηλεγραφήματος.

Ξέροντας μεγάλο μέρος της πλοκής απορείς πόσο γρήγορα εξελίσσονται τα πράγματα στο βιβλίο. Ο King το ευχαριστιέται, γι’ αυτό αφιερώνει το μισό βιβλίο στην δράση της Carrie. Μάλιστα, παίζει με τον χρόνο προσθέτοντας την οπτική διαφορετικών προσώπων σε διαφορετικές στιγμές και καταστάσεις. Έτσι, διαβάζουμε τις καταθέσεις στο δικαστήριο, τα απομνημονεύματα και τις μαρτυρίες άλλων χαρακτήρων μέχρι και αποσπάσματα από φερόμενα ως επιστημονικά εγχειρίδια που σχολιάζουν την τηλεκινησία της Carrie.

Όλη μας η συναισθηματική ταύτιση (το empathy, που λέμε στο χωριό μου) αφορά την Carrie. Για κανέναν από τους άλλους εμπλεκόμενους δεν ένιωσα το παραμικρό – και φτηνά την γλίτωσαν. Πάντως, η όλη φάση στο τέλος μού θύμισε το κλείσιμο της ταινίας Silent Hill.

ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΩ; Ναι. Δεν είναι το καλύτερο βιβλίο του King. Αλλά διαβάζοντάς το θα καταλάβεις γιατί ο δρόμος που είχε να διανύσει ο 74χρονος σήμερα Stephen King πήγαινε μόνο προς τα πάνω.

*Όπως συνέβη και σε άλλα βιβλία του Stephen King που έχουν κατά καιρούς σχολιαστεί εδώ (ΗΛάμψη, Το Πράσινο Μίλι, Joyland, Η Μέθοδος Αναπνοών), ο σχολιασμός και η αναφορά στις πληροφορίες του βιβλίου γίνεται με βάση την έκδοση που κρατάμε κάθε φορά στα χέρια μας. Πλέον τα δικαιώματα του King στην Ελλάδα έχουν μεταβιβαστεί στις εκδόσεις Κλειδάριθμος – από τις αγαπημένες μου δουλειές, δεν αμφιβάλλει κανείς, αλλά οφείλουμε να σχολιάζουμε με βάση την έκδοση που έχουμε. Στη συγκεκριμένη περίπτωση πρόκειται για την 22η έκδοση των εκδόσεων Θύραθεν / Επιλογή με τίτλο στο εξώφυλλο "Κάρι" και στον κολοφώνα "Κάρυ".