Μιχαλης Αλμπατης – Η Καταλυση του Χρονου

Εκδόσεις Νήσος

Έτος έκδοσης: 2024

Σελίδες: 172

ΣΥΝΟΨΗ

Σε μια μικρή πόλη της κατεχόμενης Τσεχοσλοβακίας, το Νεμπόβιτσε, το 1941 ένα εβραιόπουλο θα καταφύγει στη σοφίτα ενός σπιτιού, όπου βρίσκεται μια βιβλιοθήκη με πολυκαιρισμένα βιβλία. Για να περάσει την ώρα του, θα αρχίσει να διαβάζει και μέσα από τα διδάγματα θα διαμορφώσει επαναστατική σκέψη. Σύντομα θα κληθεί να μετουσιώσει αυτή τη γνώση σε πράξη.

-------------------------

Τον Μιχάλη Αλμπάτη τον “γνώρισα” με το σπουδαίο Και οι Νεκροί ας Θάψουν τους Νεκρούς τους. Σχετικά σύντομα ακολούθησε Η Κατάλυση του Χρόνου και πάλι από τις εκδ. Νήσος.

Αν περιμένεις να διαβάσεις κάτι σαν τους Νεκρούς (γιατί όμως;), θα διαψευστείς. Η Κατάλυση του Χρόνου έχει διαφορετικό ύφος. Βέβαια, θα αναγνωρίσεις κάποια στοιχεία, όπως ο μακροπερίοδος λόγος και η διαδοχική υπόταξη. Αλλά εδώ ο Αλμπάτης φροντίζει ακόμη περισσότερο την γλώσσα του. Επιλέγει το λεξιλόγιό του με πολλή προσοχή, με τρόπο τέτοιον ώστε η καλλιέπειά του να μοιάζει αβίαστη κι όχι επιτηδευμένη. Αλλάζει τη δομή των προτάσεων (πχ. συχνά τοποθετεί το ρήμα στο τέλος). Εκφραστικά η Κατάλυση του Χρόνου είναι υποδειγματικό βιβλίο, γεμάτο λυρισμό και λεπτοδουλειά.

Ως προς το περιεχόμενο ο Αλμπάτης καταπιάνεται αφηγηματικά με μια εποχή για την οποία (και από την οποία) έχουν προκύψει πολλά μυθιστορήματα. Αλλά το κάνει διαφορετικά. Η ναζιστική κατοχή είναι το υπόστρωμα, για να ειπωθεί μια διαχρονική ιστορία. Ο Αλμπάτης δεν πατά στον Β’ Παγκόσμιο ως κινητήριο μοχλό της ιστορίας του, τον χρησιμοποιεί ως πλαίσιο, για να πει κάτι ευρύτερο, που (νομίζω ότι) θα μπορούσε να μετακινείται στον χώρο και τον χρόνο.

Λίγο πριν από τη μέση κι έπειτα, όταν ευοδώνονται τα αναγνώσματα του Γιόσουα και προχωρά στην υλοποίηση των προταγμάτων του, το βιβλίο αλλάζει ύφος και επιταχύνει δείχνοντας τη σταδιακή διαμόρφωση μιας νέας κοινότητας. Ως προς το γενικό πλαίσιο, μου δίνει την αίσθηση μιας αλληγορίας. Μου φέρνει -και το λέω όσο πιο υποκειμενικά γίνεται- σε ένα κάδρο παρόμοιο με τη Φάρμα των Ζώων ή στα Κλεμμένα Τηλεκοντρόλ του Κωστάκη Ανάν. Η κατάλυση -όντως- του χρόνου είναι δε εξαιρετική σύλληψη.

Το μειονέκτημα των Νεκρών ήταν ότι κάποια στιγμή το βιβλίο τελείωνε. Η Κατάλυση του Χρόνου είναι τόσο όσο. Πυκνογραμμένο, μεστό και συνεκτικό. Ήδη περιμένω την επόμενη δουλειά του Αλμπάτη – η ελληνική πεζογραφία χρειάζεται τέτοιους συγγραφείς.

ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΩ; Ναι, φυσικά.