Jorge Semprún - Ο Νεκρος που μας Χρειαζεται
Τίτλος πρωτότυπου: Jorge Semprún – Le mort qu’ il faut (2001)
Εκδόσεις Εξάντας
Μετάφραση: Οντέτ Βάρων-Βασάρ
Έτος ελληνικής έκδοσης: 2003
Σελίδες: 273
ΣΥΝΟΨΗ (από το οπισθόφυλλο)
Γιατί άλλο ένα βιβλίο για το Μπούχενβαλντ; "Τώρα έχω περισσότερα πράγματα να πω από πριν αρχίσω, γιατί η γραφή ζωντανεύει τη μνήμη", εξομολογείται ο ογδοντάχρονος πια Χόρχε Σεμπρούν σε μια συνέντευξή του στην El Pais στις 19 Μαΐου 2001. Στο βιβλίο αυτό εστιάζει στην αφήγηση ενός κεντρικού γεγονότος: ο "χρήσιμος" νεκρός είναι αυτός που προβλέπεται ότι θα δανείσει στον Ζεράρ το όνομά του για να ζήσει εκείνος με αυτό, ενώ το πτώμα του ίδιου -που θα βρει φυσικό θάνατο από εξάντληση- θα οδηγηθεί στο κρεματόριο με τον αριθμό του Ζεράρ... Η προβληματική της σχέσης του "εγώ" με τον "άλλον" εδώ κορυφώνεται: τα όρια του "εγώ" είναι ρευστά, καθώς θα μπορούσε τόσο εύκολα να είναι ο "άλλος"...
------------------------Ο Ισπανός Χόρχε Σεμπρούν έχει αφήσει πολυσχιδές έργο σε πολλούς τομείς. Υπήρξε συγγραφέας, σεναριογράφος και ακτιβιστής. Βίωσε την σύλληψη και τον εγκλεισμό στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπούχενβαλντ κατά τα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Αυτές ακριβώς τις εμπειρίες αφηγείται στο βιβλίο με τίτλο Ο Νεκρός που μας Χρειάζεται. Ο τίτλος όσο κι αν μοιάζει φιλοσοφικός, έχει κυριολεκτικό χαρακτήρα. Οι συγκρατούμενοι του Σεμπρούν αναζητούσαν έναν ετοιμοθάνατο κρατούμενο με παρόμοια χαρακτηριστικά, ώστε να δανείσει το όνομά του στον Σεμπρούν. Όταν ο πρώτος πέθαινε, ο κεντρικός χαρακτήρας θα μπορούσε να ζήσει ελεύθερος με το όνομά του, αφού θα θεωρείτο νεκρός.
Επομένως, το βιβλίο είναι μια εμπειρική καταγραφή βιωμένων καταστάσεων σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης σε μια εποχή που τα πράγματα ήταν χαλαρότερα (όσο χαλαρά μπορούσαν να είναι σε ένα ναζιστικό στρατόπεδο). Ο Σεμπρούν αυτοβιογραφείται σε μια εκ των έσω καταγραφή καθημερινών καταστάσεων εγκλεισμού. Μέσα από την αφήγησή του διαφαίνεται τόσο η ναζιστική θηριωδία όσο και η δίψα των ανθρώπων για ζωή. Θεατρικές και μουσικές παραστάσεις, σεξουαλικότητα, ανταγωνισμός, όλα είναι στοιχεία που έψαχναν τρόπο να εκφραστούν μέσα στην μικροκοινωνία του Μπούχενβαλντ.
Αλλά δεν μένει εκεί. Γράφει για την ζωή του πριν το Μπούχενβαλντ και κυρίως για αυτήν μετά τον εγκλεισμό του. Αναφέρεται στις σχέσεις του με μια γυναίκα και στην πορεία που ακολούθησε μετέπειτα. Τέλος, αναφέρεται και στην τύχη ανθρώπων που δεν είχαν την ίδια τύχη με αυτόν.
Όπως αναφέρεται και στο επίμετρο ο Σεμπρούν εκπροσωπεί μαζί με τον Πρίμο Λέβι την “στρατοπεδική λογοτεχνία”, αφού αμφότεροι βίωσαν μια τέτοια κατάσταση. Οι λόγοι σύλληψής τους ήταν μεν διαφορετικοί (ο Λέβι ήταν Εβραίος κι ο Σεμπρούν κομμουνιστής), αλλά και οι δύο προσεγγίζουν το θέμα όχι απλώς ως μαρτυρία, αλλά και ως λογοτεχνία και στοχασμό, σπουδή πάνω στην ανθρώπινη φύση.
Δύσκολο ανάγνωσμα, όχι ευχάριστο. Όπως και η ζωή για εκείνους τους ανθρώπους.
ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΩ; Αν σε ενδιαφέρουν τέτοιου είδους βιβλία, ναι. Δεν μιλάμε για μυθοπλασία ή για έξυπνες πλοκές κι ανατροπές. Μπορεί να μακρηγορεί ή να έχει αργό ρυθμό; Ναι. Αλλά όταν κάποιος αφηγείται την ιστορία που βίωσε σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης, κάθεσαι σιωπηλός και τον ακούς. Όλα τα υπόλοιπα δεν χωράνε.
Δείτε επίσης:
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου