Κωνσταντινος Θεοτοκης – Κορφιατικες ιστοριες

Εκδόσεις Ιδέες

Έτος έκδοσης: 2011

Σελίδες: 253

ΣΥΝΟΨΗ

Στις Κορφιάτικες Ιστορίες περιλαμβάνονται τα διηγήματα του Θεοτόκη από την αγροτική ζωή της Κέρκυρας. Ήρωες που προσπαθούν να διεκδικήσουν την θέση τους στον κόσμο, άνθρωποι με πάθη που έρχονται αντιμέτωποι με τις πατριαρχικές πεποιθήσεις της εποχής κι αναλαμβάνουν να αποδώσουν δικαιοσύνη.

-------------------------

Ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης ανήκει σε μια σπουδαία γενιά επτανήσιων λογοτεχνών που δραστηριοποιήθηκε από το 1880 κι έπειτα. Πρόλαβε τις πολιτικές και ιστορικές παλινωδίες της χώρας, την αστικοποίηση και τα ταξικά δίπολα που είχαν αρχίσει να οξύνονται. Αν και είναι γνωστός κυρίως για τα μυθιστορήματα Οι Σκλάβοι στα Δεσμά τους, Η Ζωή κι ο Θάνατος του Καραβέλα και τις νουβέλες Η Τιμή και το Χρήμα και Ο Κατάδικος, εντούτοις έχει γράψει αρκετά διηγήματα, σονέτα καθώς κι έχει επιμεληθεί μεταφράσεις κλασικών έργων.

Στις Κορφιάτικες Ιστορίες συμπεριλαμβάνονται τα διηγήματα που έγραψε μεταξύ 1899 και 1913. Στην εποχή τους τα διηγήματα δημοσιεύονταν σε λογοτεχνικά περιοδικά, όπως λ.χ. στο Νουμά που αποτέλεσε πρωτοπορία της λογοτεχνικής παράδοσης (ιδίως για την θέση του στο γλωσσικό ζήτημα). Μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται κάποια από τα πιο δημοφιλή διηγήματα του Θεοτόκη: το Πίστομα, το Ακόμα; ή το Αμάρτησε;.

Στο σύνολό τους τα διηγήματα έχουν ως φόντο τις πατριαρχικές αντιλήψεις της υπαίθρου και κυρίαρχο στοιχείο της έννοια της δικαιοσύνης βάσει ενός εθιμικού δικαίου. Ως τόπος απεικονίζεται βέβαια η Κέρκυρα, αλλά υπό μια έννοια όλο αυτό το ηθικό και κοινωνικό πλαίσιο μπορεί να εφαρμοστεί ευρύτερα. Το ίδιο και οι χαρακτήρες, οι οποίοι παρουσιάζουν αρχετυπικά χαρακτηριστικά.

Ξεχωρίζουν βέβαια τα δύο πρώτα διηγήματα, το Πίστομα και το Ακόμα;. Θεωρούσα ότι ο Θεοτόκης “κλέβει” κατά κάποιον τρόπο με το να χρησιμοποιεί κάπως edgy θεματολογία για να σοκάρει και να αφυπνίσει τον αναγνώστη. Ποια κοινωνία θα επέτρεπε την θανάτωση ενός δίχρονου παιδιού; Μάλλον έκανα λάθος, διότι ο Θεοτόκης φέρεται να καταπιάνεται με ιστορίες που έχουν όντως συμβεί. Για παράδειγμα, η ιστορία που καταγράφεται στο Πίστομα είναι αληθινή, σύμφωνα με την μαρτυρία του πατέρα του Θεοτόκη. Εξόχως διδακτική για τον ρόλο της κοινωνίας και των συμβάσεών της είναι η ιστορία του Θοδόση στο Ακόμα;.

Και πάλι εδώ, όπως στις περισσότερες συλλογές διηγημάτων, τα διηγήματα δεν είναι ισότιμα. Υπάρχουν κάποιες ιστορίες που πλατειάζουν αρκετά, ενώ στη βάση τους έχουν καλό υλικό (για παράδειγμα το Αγάπη παράνομη).

Δε γίνεται βέβαια να μην σταθεί κανείς στη γλώσσα του Θεοτόκη (πολλοί επτανήσιοι λογοτέχνες την προτίμησαν συχνά ως αντίσταση στην πρωτοκαθεδρία της αστικής πεζογραφίας της Αθήνας). Ο Θεοτόκης χρησιμοποίησε την δημοτική εμπλουτίζοντάς την με ιδιωματικά στοιχεία της ευρύτερης περιοχής. Παρόλα αυτά, η ανάγνωση ρέει ομαλά. Στα συν λοιπόν της έκδοσης είναι το γλωσσάρι σε κάθε υποσέλιδο, καθώς και ένας συγκεντρωτικός αλφαβητικός πίνακας στο τέλος.

ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΩ; Ναι. Δεν είναι ευχάριστο, ούτε αισιόδοξο. Αλλά περιλαμβάνει κάποιες από τις δυνατές στιγμές της ηθογραφίας και της ελληνικής εκδοχής του νατουραλισμού.