Τελευταια Εξοδος: Ριτα Χεϊγουορθ [1994]

Δράμα

Σενάριο: Frank Darabont

Σκηνοθεσία: Frank Darabont

Διάρκεια: 142’

Χώρα παραγωγής: ΗΠΑ

Εμφανίζονται: Tim Robbins, Morgan Freeman, James Whitmore, Clancy Brown, William Sadler, Bob Gunton, Gil Bellows

ΣΥΝΟΨΗ

Το 1947 ο τραπεζίτης Άντι Ντιφρέιν καταδικάζεται σε ισόβια κάθειρξη για την διπλή δολοφονία της συζύγου του και του εραστή της. Αρχικά, δυσκολεύεται να προσαρμοστεί, ενώ συχνά έρχεται αντιμέτωπος με κακοποιητικές συμπεριφορές. Μοναδικό του στήριγμα είναι ο συγκρατούμενός του, ο Ρεντ, ο οποίος προμηθεύει την φυλακή με προϊόντα παρεμπορίου. Για να επιβιώσει, ο Άντι θα αναγκαστεί να βοηθάει τους δεσμοφύλακες και τον διευθυντή των φυλακών στις παρανομίες τους. Όσο τα χρόνια περνούν, ο Άντι θα πρέπει να διαλέξει ανάμεσα στην ελπίδα και στην παραίτηση.

-----------------------------

Ο Stephen King κυκλοφόρησε το 1982 τη νουβέλα με τίτλο Rita Hayworth and Shawshank Redemption. Λίγο αργότερα παραχώρησε τα δικαιώματα του βιβλίου για μεταφορά στη μεγάλη οθόνη έναντι μόλις 1.000 δολαρίων, επιταγή την οποία ο θρύλος λέει ότι δεν εξαργύρωσε ποτέ. Ο Frank Darabont προσπαθούσε για καιρό να υλοποιήσει το πλανο του και τελικά τα κατάφερε το 1994 με τίτλο The Shawshank Redemption. Πρωταγωνιστικό δίδυμο ήταν ο Morgan Freeman και ο Tim Robbins. Στις αρχικές προθέσεις βέβαια προορίζονταν οι Clint Eastwood ή Harrison Ford και ο Tom Hanks αντίστοιχα. Ο Tom Hanks είχε ήδη κλείσει για το Forrest Gump, οπότε ο ρόλος πήγε στον σχετικά άσημο τότε Robbins. Και ο Freeman, από την άλλη, δεν είχε καθιερωθεί ακόμη.

Τελικά η ταινία κυκλοφόρησε στις αίθουσες με προϋπολογισμό 25 εκ. δολάρια. Το πρώτο διάστημα απέφερε έσοδα μόλις 16 εκατομμυρίων οδηγώντας σε ναυάγιο. Δεν ξέρω ποιοι λόγοι μπορεί να συνετέλεσαν σε αυτό. Μάλλον είναι πάνω από ένας. Ίσως είναι το γεγονός ότι δεν είχε τα μεγάλα αστέρια της εποχής. Εξάλλου, βρέθηκε απέναντι από το Forrest Gump και το Pulp Fiction [παρεμπιπτόντως, τι κινηματογραφική χρονιά ήταν το 1994; Forrest Gump, Pulp Fiction, Star Trek, Η Κόκκινη και Η Λευκή του Kieslowski, The Crow, Interview with the Vampire μέχρι το Lion King και το Mask – άντε, και πρώτη σεζόν Friends].

Το The Shawshank Redemption εν τέλει προτάθηκε για 7 Όσκαρ και 2 Χρυσές Σφαίρες (δεν κέρδισε τίποτα) κι έτσι αναθερμάνθηκε κάπως το ενδιαφέρον του κοινού, οπότε κι απέφερε άλλα 12 εκατομμύρια φέρνοντας περίπου στα ίσια τον ισολογισμό (τουλάχιστον στο αμερικανικό έδαφος, γιατί παγκοσμίως το box office υπολογίζεται τελικά στα 58 εκ.). Δεν το λες και τέλεια. Ωστόσο, έκανε πάταγο, όταν κυκλοφόρησε σε βιντεοκασέτα – υπολογίζεται ότι η οικιακή ψυχαγωγία απέφερε τριπλάσια έσοδα από τις κινηματογραφικές αίθουσες. Έκτοτε η ταινία γράφει την δική της πορεία με υψηλές βαθμολογίες κι αναγνώριση. Χαρακτηρίστηκε δε “πολιτισμικά, ιστορικά, αισθητικά σημαντική” από το Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου ΗΠΑ, δίπλα στα Casablanca, Psycho, One Flew Over the Cuckoo's Nest, Clockwork Orange κ.α. Πλέον έχει την υψηλότερη βαθμολογία που έχει μπει στο imdb (9.3).

Κάπως έτσι λοιπόν έχει το περικείμενο της ταινίας. Στο διά ταύτα, έχουμε μια καταπληκτική ιστορία, από εκείνες που ώρες ώρες πιστεύω ότι μόνο ο Stephen King μπορεί να στήσει. Είναι δεμένη, πολυεπίπεδη και με πανέμορφη ισορροπία. Ο θεατής συναισθηματικά πιέζεται, βλέπει τις αδικίες και συμπάσχει με τους χαρακτήρες. Τους ακολουθεί και τους νοιάζεται. Οι ίδιοι δεν αντιδρούν υπερβολικά, δεν ξεσπούν και δεν γίνονται μονοδιάστατοι. Αντίθετα, οι όποιες αντιδράσεις τους δείχνουν τις πολλές και διαφορετικές ποιότητες που έχουν ως προσωπικότητες και με κάποιον τρόπο, ενώ δεν μαθαίνουμε το background τους, απεικονίζονται σε βάθος και με εξαιρετική ευαισθησία.

Δεν έχω τεχνικές γνώσεις κινηματογράφου. Αλλά μου φαίνεται ότι σε αυτήν την ταινία όλα λειτουργούν άψογα. Σκηνοθεσία, σκηνογραφία, φωτογραφία. Τα πάντα. Οι ερμηνείες είναι εξαιρετικές και ο Freeman μοιάζει να είναι ο πιο κατάλληλος αφηγητής της ιστορίας. Η χαρακτηριστική φωνή του τον καθιέρωσε στη συνέχεια. Όπως απεικονίζεται και στην ταινία, παρουσιάζεται ως ένας καλοκάγαθος άνθρωπος με συναισθηματική νοημοσύνη και τη σοφία όλου του κόσμου πάνω του.

Ποιο είναι λοιπόν το μήνυμα της ταινίας; Αναμφίβολα θέτει πολλά ερωτήματα. Απεικονίζει ανθρωπολογικούς χαρακτήρες οικείους και ζεστούς με μεγάλη αληθοφάνεια. Μα το ηθικό βάρος πέφτει στην ελπίδα, γιατί πάντα το ζήτημα είναι η ελπίδα και η πίστη ότι η νίκη, η κάθε νίκη, είναι προτιμότερη από την εκδίκηση. Και η Τελευταία Έξοδος είναι μια ταινία με εσωτερική δύναμη δοσμένη με αριστοτεχνικό τρόπο που τηρεί την τυπική δομή του δράματος μέχρι την τελική αριστοτελική κάθαρση. Με το κλείσιμο της ταινίας παρά τα όσα δυσάρεστα έχουν συμβεί νιώθεις μια εσωτερική ηρεμία, ότι όλα έλαβαν την θέση τους. It was always about hope.

ΝΑ ΤΗΝ ΔΩ; Την έχεις δει ήδη. Αν δεν την έχεις δει, γιατί;