Rachid Benzine - Νουρ, Γύρνα στον Κόσμο

Τίτλος πρωτότυπου: Rachid Benzine - Nour, pourquoi n'ai-je rien vu venir? (2016)

Εκδόσεις Μεταίχμιο

Μετάφραση: Κλαιρ Νεβέ, Μανώλης Πιμπλής

Έτος ελληνικής έκδοσης: 2016

Σελίδες: 115

ΣΥΝΟΨΗ

Ένας σπαρακτικός διάλογος ανάμεσα σε δύο υπάρξεις που δεν μπορεί να απαρνηθεί η μια την άλλη: έναν πατέρα, ανοιχτόμυαλο ισλαμολόγο, και τη νεαρή κόρη του, που εγκαταστάθηκε στο Ιράκ και προσχώρησε στον ISIS. Η αγάπη που τους ενώνει παραμένει πιο δυνατή από οτιδήποτε άλλο, ωστόσο όλα τους χωρίζουν. Το κριτικό πνεύμα του πατέρα στρέφεται εναντίον του∙ οι αρχές στις οποίες πίστευε γίνονται όπλα στα χέρια της ίδιας του της κόρης. Ένα συγκλονιστικό επιστολικό μυθιστόρημα γραμμένο στον απόηχο των τρομοκρατικών επιθέσεων της 13ης Νοεμβρίου 2015 στο Παρίσι.

----------------------------------------

“Νουρ, γύρνα στον κόσμο”, εκλιπαρεί σε μία από τις επιστολές του ο πατέρας την κόρη του που προσχώρησε στις δυνάμεις του ISIS. Ο διάλογος δίνεται με την μορφή επιστολικού μυθιστορήματος. Ένας μορφωμένος μουσουλμάνος πατέρας πασχίζει να ξανακερδίσει την κόρη του.

Μάλιστα, η αφήγηση γίνεται από έναν συγγραφέα εξοικειωμένο με το θέμα. Ο Rachid Benzine είναι μαροκινός ισλαμολόγος που επιχειρεί μια προοδευτική προσέγγιση και μια φιλελεύθερη ερμηνεία του Κορανίου. Οπότε η τοποθέτησή του έχει μια σημασία κι ένα ενδιαφέρον παραπάνω.

Ναι, έχει αδυναμίες, αν τις ψάξεις. Για παράδειγμα, μια νεαρή κοπέλα είναι λίγο απίθανο να γράφει στον πατέρα της για “τον υπαρξισμό, τον στρουκτουραλισμό ή ακόμα και τον σχετικισμό” ή παρακάτω για “την ανθρωπολογία του κορανικού κειμένου και την υπολανθάνουσα δομή του”. Δεν είναι λάθος, είναι απλώς αφύσικος διάλογος. Αλλά εδώ μας ενδιαφέρει το νόημα, η ηθογραφία πίσω από τους διαλεγόμενους χαρακτήρες και το βασικό ερώτημα από το οποίο εκκινεί η ανταλλαγή των επιστολών.

Το ερώτημα που απασχολεί τον Rachid Benzine εδώ το παραθέτει αυτολεξεί ο ίδιος στον πρόλογο: “Γιατί κάποιοι νέοι και νέες, που έχουν γεννηθεί στη χώρα μου, που προέρχονται από την ίδια κουλτούρα με τη δική μου, που φαινομενικά ανήκουν σε έναν κόσμο που ταυτίζεται με τον δικό μου, αποφασίζουν να πάνε σε μια εμπόλεμη χώρα και, σε μερικές περιπτώσεις, να σκοτώσουν στο όνομα ενός θεού που είναι και δικός μου;”.

Μέσα από την οπτική δύο αντιμαχόμενων πλευρών βλέπουμε δύο διαφορετικές ερμηνείες που αναδεικνύουν έναν κόσμο εύθραυστο κι αμφίρροπο. Ακόμα και δύο -κατά τα άλλα- οικεία πρόσωπα, οι χαρακτήρες που ανταλλάσσουν τις επιστολές, αδυνατούν να κατανοήσουν ο ένας το πνεύμα του άλλου. Από τη μία, είναι ο πατέρας, ένας μουσουλμάνος με δυτικόστροφη κι ανοιχτή σκέψη. Από την άλλη, είναι η φανατισμένη 18χρονη κόρη που στράφηκε στον εξτρεμισμό.

Είναι βέβαια ξεκάθαρο ποιος έχει δίκιο, ποιος μιλάει με την φωνή της λογικής και ποιος είναι ο ανθρωπολογικός τύπος που θα έπρεπε να επικρατήσει. Όσο κι αν εκτροχιάζεται η ηθική του σύγχρονου κόσμου, δεν μπορεί να συγκριθεί με την ηθική του κακού που ντύνεται το ένδυμα του σωτήρα. Αλλά το θέμα αυτού του βιβλίου δεν είναι αυτό.

Αν και πρόκειται για μυθοπλασία, θα μπορούσε να είναι ένας πραγματικός διάλογος, μια αντιπαράθεση ιδεολογική, θεολογική, φιλοσοφική και κοινωνική. Μα πάνω απ’ όλα βαθειά ανθρώπινη. Θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένας εσωτερικός μονόλογος. Στο τέλος μένει αυτό που μένει συνήθως μεταξύ ανθρώπων με όπλα και ανθρώπων χωρίς όπλα.

ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΩ; Δυστυχώς είναι επίκαιρο. Πέρα από αφορισμούς κι εύκολες λύσεις, είναι ενδιαφέρον. Είναι συγκινητικό κατά στιγμές. Και είναι αληθινό. Κράτα επίσης την αγάπη του πατέρα. Εκεί μάλλον βρίσκεται και η απάντηση – όποια κι αν είναι η ερώτηση.

βαθμολογία: 80/100