Dan Βrown – Illuminati (Άγγελοι & Δαίμονες)

Τίτλος πρωτότυπου: Dan Brown – Angels & Demons (2000)

Εκδόσεις Λιβάνη

Μετάφραση: Χρήστος Καψάλης

Έτος ελληνικής έκδοσης: 2004

Σελίδες: 655

[η συγκεκριμένη έκδοση εξαντλήθηκε και ο τίτλος κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός τα τελευταία χρόνια]

ΣΥΝΟΨΗ

Ο Πάπας είναι νεκρός και το Βατικανό βρίσκεται εν αναμονή του Κονκλαβίου που θα ορίσει νέο Ποντίφικα. Οι τέσσερεις επικρατέστεροι υποψήφιοι έχουν απαχθεί, ενώ την ίδια στιγμή σε άγνωστη τοποθεσία στα θεμέλια του Βατικανού έχει τοποθετηθεί ωρολογιακή βόμβα. Ταυτόχρονα, ένας φυσικός του CERN βρίσκεται δολοφονημένος έχοντας καυτηριαστεί με πυρακτωμένο μέταλλο που σχηματίζει ένα παράξενο αμφίγραμμα. Ο καθηγητής Ρόμπερτ Λάνγκντον έχει ελάχιστες ώρες στη διάθεσή του να ακολουθήσει τα χνάρια της μυστικής αδελφότητας των Πεφωτισμένων και να βρει την άκρη του νήματος πριν να είναι αργά.

Έχεις γυρίσει ποτέ εξαντλημένος από την δουλειά και, ενώ ήθελες να διαβάσεις κάτι, το μυαλό σου πηδούσε άγαρμπα από λέξη σε λέξη; Έχεις κοιτάξει την βιβλιοθήκη σου και, ενώ έπεσε το μάτι σε ένα βιβλίο που ήθελες να διαβάσεις, το ανέβαλες γιατί απαιτούσε την προσοχή που δεν μπορούσες να του αφιερώσεις την δεδομένη στιγμή; Ε εκεί είναι που εμφανίζεται ο Dan Brown. Ναι, χρησιμοποιεί ψευδοϊστορία και αξιοποιεί παρωχημένα τα επιστημονικά δεδομένα. Ναι, βάσει θεωρίας της λογοτεχνίας εντάσσεται στην παραλογοτεχνία ή/και στην ψευδολογοτεχνία. Δικαίως, αλλά αρκεί πάντα μια ταμπέλα;

Το Illuminati (Οι Πεφωτισμένοι) έχει τον πιο αποτυχημένο τίτλο της εμπορικής λογοτεχνίας. Ο πρωτότυπος τίτλος είναι Angels & Demons. Μπαίνοντας στο μυαλό του επιμελητή υποθέτω ότι σκέφτηκε: “Πούλησε τρελά ο Κώδικας Da Vinci – άρα ο κόσμος ψοφάει για παραθρησκειολογία και αποκρυφισμό. Πολλοί πιστεύουν ότι εβραίοι, μασόνοι και σιωνισταί απεργάζονται το κακό του κόσμου ετούτου – άρα υπάρχει διεθνής συνωμοσία. Επομένως, γιατί να το πούμε Άγγελοι & Δαίμονες; Θα το πούμε Illuminati που κάνει και μεγάλο γκελ!”. Τουλάχιστον η επόμενη έκδοση (2014) διόρθωσε την κατάσταση και του έδωσε τον κανονικό του τίτλο.

Επίσης, είναι το τρίτο βιβλίο του Dan Brown και το πρώτο με πρωταγωνιστή τον συμπαθέστατο Ρόμπερτ Λάνγκντον. Παρόλα αυτά, γνώρισε επιτυχία μετά τον Κώδικα Da Vinci που ακολούθησε τρία χρόνια μετά. Πριν τον Κώδικα οι πωλήσεις του Dan Brown ανέρχονταν σε 10.000, δηλαδή όσο ένα κυριακάτικο φύλλο μιας εφημερίδας μέσης κυκλοφορίας στην Ελλάδα. Αμέσως μετά τον Κώδικα και τα τρία προηγούμενα βιβλία του Brown πλασαρίστηκαν στην κορυφή της λίστας των ευπώλητων βιβλίων, σύμφωνα με την λίστα των New York Times.

Και ξεκινώντας από τα αρνητικά…

Το βιβλίο δεν ξεφεύγει από την πεπατημένη του Dan Brown, που ξεδιπλώθηκε ίδια κι απαράλλαχτη και στη συνέχεια. Όπως και τα επόμενα βιβλία, ο Ρόμπερτ Λάνγκντον έρχεται αντιμέτωπος με ένα μυστήριο που περιλαμβάνει γρίφους κι ερμηνεία συμβόλων, το μυστήριο έχει να κάνει με κάποιο θρησκευτικό ζήτημα κι ιδιαίτερα με τη σύγκρουση επιστήμης και θρησκείας, βοηθός του Λάνγκντον είναι μια όμορφη γυναίκα με την οποία παραδοσιακά υπάρχει ένας υφέρπων ερωτισμός, εμφανίζεται ένας ζάμπλουτος ευεργέτης, κάποιος έχει ένα κινητικό πρόβλημα, υπάρχει ένας κακός κι ένα τσιράκι του κακού. Με άλλα λόγια, στην ολότητά του σου δίνει την εντύπωση ότι  ακούς ολόιδια ποπ τραγούδια με διαφορετικό στίχο.

Πέραν αυτού, η πλοκή έχει κενά, καθώς ο Dan Brown χρησιμοποιεί όλες τις “ευκολίες” που ξεμπλέκουν χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια την διαχείριση της πλοκής. Οι ανακρίβειές και το ανέφικτο των πραγμάτων ώθησαν μέχρι και το CERN να τοποθετηθεί επίσημα. Και κάποια πράγματα που εκτυλίσσονται στο βιβλίο τα διαβάζεις και αναρωτιέσαι “…σοβαρά τώρα;”. Το ίδιο ισχύει και για τους χαρακτήρες. Είναι στερεοτυπικά φτιαγμένοι και δεν υπάρχει κανένα αξιόλογο background. Παρόλα αυτά, ο Λάνγκντον καταφέρνει να γίνει συμπαθής.

Ωστόσο, αν και το βιβλίο φαίνεται να χάνει στα σημεία, κερδίζει στο σύνολο. Κρατάει εντέχνως -κι όχι πάντα κομψά- το ενδιαφέρον του αναγνώστη, έχει ένταση και πραγματεύεται μια ενδιαφέρουσα πλοκή. Επίσης, έχει ωραίες και (σε γενικές γραμμές) ακριβείς περιγραφές, οι οποίες είναι όσες ακριβώς χρειάζεται για να μην καταντούν κουραστικές (δεν συμβαίνει, ας πούμε, το ίδιο στο Inferno, που καταλήγει να μοιάζει με ταξιδιωτικό οδηγό). Μάλιστα, αν βρεθείς στη Ρώμη θα μπεις στο τριπάκι να εντοπίζεις αυτά που ανέφερε ο Brown και θα διαπιστώσεις ότι οι περιγραφές ήταν όντως ακριβείς. Ή μπορεί να ισχύει κι ανάποδα: αν έχεις πάει στη Ρώμη, θα σε ενδιέφερε ένα μυθιστόρημα μυστηρίου που διαδραματίζεται στην πλατεία του Βατικανού, στο Πάνθεον, στην Piazza del Popolo ή στο κάστρο Sant’ Angelo. Στα θετικά βάζω και τις ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την Καθολική Εκκλησία, τις τελετουργίες της και τις διαδικασίες που ακολουθούνται.

Τελικά, το Illuminati (ή Οι Πεφωτισμένοι ή Άγγελοι & Δαίμονες) με κέντρισε περισσότερο από τον Κώδικα Da Vinci. Μου φάνηκε καλύτερο και άξιζε περισσότερη προσοχή από τη ναυαρχίδα του Brown. Συμπερασματικά και γενικά μιλώντας, ο Dan Brown στο σύνολό του δεν διεκδικεί δάφνες υψηλής γραφής, ούτε θα αποκτήσει μεγάλη λογοτεχνική αξία. Δεν παύει όμως να γράφει ενδιαφέρουσες, ευκολοχώνευτες και πιασάρικες ιστορίες με αγωνία και ανατροπές. Κλασική περίπτωση page-turner. Που στο τέλος-τέλος δεν είναι πάντα κακό.

ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΩ; Κάποιες φορές η ανάγνωση μπορεί να είναι σκέτη διασκέδαση. Το αναγνωστικό γούστο δεν διαμορφώνεται αποκλειστικά από το αν πρόκειται για υψηλή ή όχι λογοτεχνία. Απλώς ειπείν: Αν μιλούσαμε για κινηματογράφο, υπάρχουν εκείνες οι στιγμές που ενδεχομένως θέλεις να δεις Ράμπο: Το Πρώτο Αίμα. Και δεν πειράζει. Αρκεί να μην νομίζεις ότι βλέπεις Κισλόφσκι. Κάτι ανάλογο ισχύει και με τον Dan Brown. Εγώ το ευχαριστήθηκα.

βαθμολογία: 84/100

ΥΓ.: Όπως και άλλα βιβλία του Brown, μοιάζουν σαν να κυκλοφόρησαν για να γίνουν ταινία. Έτσι και το συγκεκριμένο μεταφέρθηκε στην μεγάλη οθόνη το 2009 από τον Ron Howard με τον Tom Hanks στον ρόλο του Λάνγκντον (με αρκετές διαφοροποιήσεις από το βιβλίο και συνολικά με χλιαρή αποδοχή από κοινό και κριτικούς).