Marcel Proust - Ο Αδιάφορος

Τίτλος πρωτότυπου: Marcel Proust – L’ Indifférent

Εκδόσεις Πατάκη

Μετάφραση: Βάσω Νικολοπούλου – Νίκη Καρακίτσου-Dougé

Έτος ελληνικής έκδοσης: 2015

Σελίδες: 101

ΣΥΝΟΨΗ

Στην εν λόγω μικρή συλλογή με τίτλο Ο Αδιάφορος και άλλα κείμενα των νεανικών χρόνων, ο νεαρός -ακόμα- Μαρσέλ Προυστ, που έμελλε να γίνει ένας από τους σπουδαιότερους συγγραφείς του 20ου αιώνα, δίνει το πρώτο στίγμα γραφής του. Τα τέσσερα σύντομα διηγήματα με θέμα τον έρωτα, το πάθος και την αισθαντικότητα της συγγραφής γράφτηκαν μεταξύ 1893 και 1896, την εποχή δηλαδή που διαμόρφωνε ακόμα το συγγραφικό του ύφος. Η ιστορία έδειξε ότι κατ' ουσίαν επρόκειτο για διηγήματα-ανακοίνωση του τι ερχόταν από την πένα του Προυστ, καθώς είναι ενδεικτικά της μετέπειτα πορείας του.

Ουσιαστικά πρόκειται για το πρώτο δείγμα γραφής του μεγάλου Μαρσέλ Προυστ. Τα κείμενα, γραμμένα μεταξύ 1893 και 1896, έμειναν για δεκαετίες στην αφάνεια, αφού αποκλείστηκαν από τις πρώτες εκδόσεις του Προυστ κι αργότερα δεν έτυχαν αποδοχής. Αγνοήθηκαν και τελικά επανεμφανίστηκαν μόλις την δεκαετία του 1970.

Το ύφος του συγγραφέα είναι όμως ευδιάκριτο. Ο Προυστ έχει έναν μοναδικό τρόπο να συμπυκνώνει πληθώρα συναισθημάτων στον λόγο του. Το ύφος του αναβλύζει ρομαντισμό μιας άλλης εποχής, καθώς μεταφέρει τον αναγνώστη στην υψηλή κοινωνία του περασμένου αιώνα, όπου τα συναισθήματα δεν παύουν να έχουν ένταση. Ο ανεκπλήρωτος έρωτας στον Αδιάφορο του 1896 έχει την ίδια γεύση και υφή με εκείνον του σήμερα.

Οι χαρακτήρες του Προυστ αλληλεπιδρούν, συζητούν κι ερωτεύονται. Πόθος, ηδονή κι απόρριψη μπλέκονται σε ένα παιχνίδι του μυαλού που συχνά καταλήγει σε απογοήτευση αποδεικνύοντας την βαναυσότητα του έρωτα. Ο Αδιάφορος αντανακλά ακριβώς αυτή την πορεία από τον έρωτα στην διάψευση. Είναι η ωδή στον θνησιγενή έρωτα και στον χαμένο πόθο. Και είναι ο προάγγελος του Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο τόσο υφολογικά όσο και θεματολογικά.

Τα άλλα 3 διηγήματα που συνοδεύουν τον Αδιάφορο έχουν λογοτεχνική αξία, αλλά δεν μου φάνηκαν τόσο ενδιαφέροντα όσο ο Αδιάφορος. Και δεν μου φαίνεται παράξενο που τελικά η μικρή συλλογή πήρε τον τίτλο της από το πρώτο διήγημα. Το δεύτερο κείμενο με τίτλο Πριν Πέσει η Νύχτα αναφέρεται σε έναν κρυφό, ανομολόγητο και απαγορευμένο έρωτα, που αφορά δύο άτομα του ίδιου φύλου. Τα αυτοαναφορικά στοιχεία του Προυστ σχετικά με τις δικές του σεξουαλικές προτιμήσεις είναι φυσικά έκδηλα. Ακολουθεί το ακόμη πιο σύντομο διήγημα με τίτλο Ανάμνηση. Το τελευταίο κείμενο, Κατά της Ασάφειας, είναι στον πυρήνα του κείμενο δοκιμιακού τύπου δοσμένο με λογοτεχνικό στυλ. Αφορά έναν υποθετικό διάλογο με τους πολέμιους του μοντερνισμού, όπου επίσης ο Προυστ προκρίνει το μυθιστόρημα έναντι της ποίησης.

Ωστόσο, τα πρώιμα αυτά κείμενα του Προυστ πασχίζουν να βγουν στην επιφάνεια, την ώρα που ο συγγραφέας διαμορφώνει δειλά το συγγραφικό του στυλ. Άξια αναφοράς είναι και η κατατοπιστικότατη (και σύμφωνη με το πνεύμα του Προυστ) εισαγωγή του Ζερόμ Σολάλ.

ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΩ; Αν θέλεις μια σύντομη γνωριμία με τον Προυστ, γιατί όχι; Ωστόσο, δεν είναι ό,τι πιο ενδεικτικό. Είναι συμπαθητικό ανάγνωσμα με υψηλό λογοτεχνικό στίγμα, αλλά θα ήταν προσφορότερο να διαβάσεις το Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο.

βαθμολογία: 75/100

σχετικές αναρτήσεις:

Μια Χαρά Είναι κι Έτσι

Edgar Allan Poe - Ο μαύρος Γάτος