Andrés Barba - Φωτεινή Πολιτεια

Πρωτότυπος τίτλος: Andrés Barba – República Luminosa (2017)

Εκδόσεις Μεταίχμιο

Μετάφραση: Βασιλική Κνήτου

Έτος ελληνικής έκδοσης: 2019

Σελίδες: 238

ΣΥΝΟΨΗ

Στη μικρή κοινότητα του Σαν Κριστόμπαλ εμφανίζονται μια μέρα 32 μικρά παιδιά. Παίζουν και αλληλεπιδρούν μόνο μεταξύ τους και συνεννοούνται σε μια γλώσσα μυστική και άγνωστη. Ωστόσο, παρουσιάζουν συχνά ξεσπάσματα βίας και αλλοπρόσαλλης συμπεριφοράς. Η κατάσταση λοιπόν δεν αργεί να ξεφύγει: όταν εισβάλλουν σε ένα σούπερ-μάρκετ και το λεηλατούν μαχαιρώνοντας άλλους ανθρώπους, η τοπική κοινότητα θα τα καταδιώξει μέχρι τέλους.

---------------------------

Ο Andrés Barba θεωρείται από τους σπουδαίους Ισπανούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς. Ήταν 42 ετών, όταν κυκλοφόρησε η Φωτεινή Πολιτεία, βιβλίο για για το οποίο τιμήθηκε με το βραβείο Herralde (για το ίδιο βραβείο ήταν υποψήφιος και το 2001, δηλαδή μόλις στα 26 του). Διαβάζοντάς το καταλαβαίνω απόλυτα γιατί.

Η αφήγηση γίνεται σε α’ ενικό από κάποιον που είχε χρέη αξιωματούχου στην περιοχή την εποχή που συνέβαιναν τα τεκταινόμενα της πλοκής. Έχοντας περάσει 20 χρόνια κι ενώ το μυστήριο έχει πλέον ξεδιαλυθεί, ο αφηγητής δίνει την δική του εκδοχή για τα γεγονότα ανακαλώντας στην μνήμη του περιστατικά και συναισθήματα εκείνης της εποχής και άλλα που ωρίμασαν με τα χρόνια και αλλοιώθηκαν ή απέκτησαν διαφορετικό νόημα.

Από την πρώτη σελίδα ο αφηγητής κερδίζει την συμπάθεια του αναγνώστη. Καθώς μάλιστα προχωρούν οι αναδιηγήσεις, ο αφηγητής αποδεικνύεται αφοπλιστικά ειλικρινής κυρίως με τον εαυτό του. Σε γενικές γραμμές, ο Barba επιλέγει έναν ενδιαφέροντα τρόπο να πει την ιστορία του.

Και μιλώντας για την ιστορία… Δεν ξέρω τι είχε στο μυαλό του ο συγγραφέας, δε θα προσπαθήσω καν να βρω την μια και μοναδική συγγραφική πρόθεση, γιατί είμαι σχεδόν βέβαιος ότι αυτό είναι ανέφικτο (η προθεσιακή πλάνη, που λέμε). Αλλά η νουβέλα δίνει την αίσθηση μιας μακράς αλληγορίας, ένα υπαρξιακό ερώτημα πάνω στην ίδια τη δομή της κοινωνίας.

Και με κάποιον τρόπο, τα παιδιά -τα βίαια, επιθετικά, αλαζονικά αυτά παιδιά- τα συμπαθείς τόσο πολύ, που λυπάσαι για το τέλος τους (δεν είναι spoil, το ξέρεις εξαρχής – αναγράφεται και στο οπισθόφυλλο). Μα ακόμη περισσότερο αναλογίζεσαι ποια είναι η ευθύνη των ενηλίκων σε όλο αυτό, πώς η ίδια η κοινωνία θα έπρεπε να δώσει απαντήσεις. Και μιλάμε για μια κοινωνία που επιχειρεί να επιβληθεί πάνω σε μια άλλη ιδιότυπη κοινωνία που έχουν οικοδομήσει τα παιδιά μεταξύ τους (απείρως πιο λειτουργική, κατά πώς φαίνεται). Αν δεις από μακριά την ιστορία, θα βρεις στοιχεία των σύγχρονων κοινωνιών, που κυνηγά αυτό το οποίο φοβάται, που κοιτάζει με δυσπιστία, που δεν ευθύνεται για τίποτε. Και πίσω από όλο αυτό είναι το προσωπικό δράμα του καθενός, η ζωή που ο καθένας επιχειρεί να εκλογικεύσει για να επιβιώσει.

Ο Barba εδώ δεν ψάχνει την πολυδαίδαλη πλοκή με τις ανατροπές και τους εντυπωσιασμούς. Στηρίζει την νουβέλα του στην αφήγηση, στα σχήματα λόγου και στην ηθογραφία μιας λανθάνουσας μεταφυσικής κοινωνίας, μα τόσο αληθοφανούς που θα μπορούσε να είναι υπαρκτή.

Η Φωτεινή Πολιτεία είναι ένα σπουδαίο βιβλίο. Δεν ξέρω πώς κινήθηκε στην αγορά, αλλά μου αφήνει την εντύπωση ότι πρέπει να διαβαστεί περισσότερο, να συζητηθεί και να προβληματίσει. Βάλε σε αυτά και την ωραία δουλειά στην μετάφραση και την επιμέλεια (και την υφή του εξωφύλλου) κι έχεις μια όμορφη έκδοση από κάθε άποψη.

Και πόσο αφοπλιστικά ειλικρινές, σχεδόν γενναίο, είναι το εξής: “μπορεί οι νεκροί να μας προδίδουν εγκαταλείποντάς μας, αλλά κι εμείς τους προδίδουμε για να ζήσουμε”;

ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΩ; Οπωσδήποτε. Από τα καλύτερα βιβλία που διάβασα τον τελευταίο (αρκετό) καιρό.