Nikolai Gogol - Το Ημερολόγιο ενός Τρελού

Τίτλος πρωτότυπου: Записки сумасшедшего (1835)

Εκδόσεις Ars Brevis / Παρά Πέντε

Μετάφραση: Ορέστης Ορλώφ

Έτος ελληνικής έκδοσης: 2014

Σελίδες 46

ΣΥΝΟΨΗ

Ένα χαμηλόβαθμο στέλεχος, υπάλληλος γραφείου, ερωτεύεται την πανέμορφη κόρη του διευθυντή του. Προφανώς, οι κοινωνικές ανισότητες δεν του αφήνουν και πολλά περιθώρια, αλλά εκείνος την λαχταρά όλο και περισσότερο. Η φτώχεια του δεν του επιτρέπει να βγει από την αφάνεια, ενόσω βλέπει την κοπέλα να δίνεται προς άλλον άντρα. Μαθαίνει όμως πληροφορίες γι’ αυτή από τις επιστολές ενός σκύλου-φίλου του. Γράφει λοιπόν το δικό του προσωπικό ημερολόγιο. Όμως μέσα από αυτή την εσωτερική διαπάλη σιγά-σιγά οδηγείται στη παράνοια, η οποία ξεδιπλώνεται μέσα από τις σελίδες του ημερολογίου του, που μας προσφέρει ο Gogol στο κλασικό πλέον διήγημα Το Ημερολόγιο ενός Τρελού.

Και να που πάλι μιλάμε για τον Gogol. Κι αν δεν το ξέρεις, ο Gogol δε ξέφυγε ποτέ από τις αλλοπρόσαλλες ιστορίες που με κάποιον μυστηριώδη τρόπο βγάζουν νόημα (γενικά μιλώντας). Και είναι απολαυστικός.

Το Ημερολόγιο ενός Τρελού είναι αυτό που λέει. Είναι ένα ημερολόγιο, με την έννοια ότι ακολουθεί μια ημερολογιακή καταγραφή σκέψεων και δράσεων ενός υποκειμένου που ξεκάθαρα βρίσκεται σε σύγχυση. Μάλιστα, η σύγχυση αυτή όσο προχωρούν οι σελίδες εντείνεται. Να σκεφτείς μόνο ότι η πρώτη μέρα του ημερολογίου είναι 3 Οκτωβρίου και λίγες σελίδες μετά είναι “Έτος 2000 Απριλίου 43” για να καταλήξει “Ημε 34ερο Μηνία χρον dg 3Φ 349” (αν και αγαπημένη μου είναι η μέρα “Χωρίς ημερομηνία. Αυτή η ημέρα δεν είχε”).

Ο χαρακτήρας της ιστορίας ανήκει στους γνώριμους εκείνους ήρωες του Gogol που δεν ξέρεις και πολλά γι’ αυτούς, ούτε προέρχονται από κάποια ιδιαίτερη υψηλόβαθμη κοινωνική ομάδα. Είναι ένας απλός, καθημερινός τύπος, που έχει κι αυτός τις αγωνίες και τα πάθη του. Είναι γενικά συμπαθής, μιας και συμπάσχεις μαζί του, τον συμπονείς και κατά βάθος τον λυπάσαι και λίγο. Παρόλα αυτά, είναι αξιαγάπητος μέσα στη φαιδρότητά του. Προσπαθεί μάταια να βρει απαντήσεις στην υπαρξιακή του αγωνία μέχρι να βυθιστεί στο τέλος στη σπαρακτική μα ταυτόχρονα και λυτρωτική δίνη της τρέλας.

Και φυσικά ισχύει εδώ ό,τι ισχύει γενικά για τη γραφή του Gogol. Δεν χρειάζεται καν να ξέρεις ότι είναι δικό του έργο. Πίσω από τις γραμμές διαβάζεις μια υπόνοια της Μύτης, κάπου στο βάθος φαίνεται το Πορτρέτο ή το Παλτό. Γιατί αυτό μας δίνει ο Gogol, ένας ιδιόμορφος φανταστικός ρεαλισμός. Άλλοτε μοιάζει μια δράμα, άλλοτε με κωμωδία. Σίγουρα είναι ένα καυστικό, σαρκαστικό μα και διαχρονικό διήγημα, όπως τα υπόλοιπα του Gogol. Δεν λείπουν άλλωστε οι αναφορές στη γραφειοκρατική τσαρική Ρωσία, την κοινωνική υποκρισία και η βαθύτερη κοινωνική κριτική.

ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΩ; Αν η γραφή του Gogol σου ταιριάζει, ναι. Δεν είναι το καλύτερό του. Είναι -νομίζω- πίσω από το Παλτό ή τη Μύτη. Αλλά δεν παύει να έχει αυτή την ιδιαιτερότητα που σου αφήνει κάθε φορά ο Gogol.

βαθμολογία: 70/100

σχετικές αναρτήσεις:

Η μυστηριώδης ζωή του Gogol