Βύρωνας Κριτζάς - Bob Dylan: 100 τραγούδια

Εκδόσεις Πατάκη

Έτος έκδοσης: 2016

Σελίδες: 263

ΣΥΝΟΨΗ

Ο Bob Dylan θεωρείται από πολλούς ο σπουδαιότερος τραγουδοποιός του 20ου αιώνα. Πολυσχιδής, πρωτοπόρος κι επαναστάτης. Τραγούδια βαφτισμένα στην ποίηση ή ποιήματα μετά μουσικής. Ο Βύρωνας Κριτζάς, ένας ένθερμος φαν, καταθέτει την δική του οπτική για κάποια από τα γνωστότερα, αλλά και κάποια λιγότερο γνωστά, τραγούδια του Dylan από τα '60s μέχρι το 2010.

Εντελώς τυχαία έπεσα πρόσφατα πάνω σε μια συνέντευξη του Βύρωνα Κριτζά (https://bit.ly/2z3UC7z). Το όνομα, παρόλο που δεν το είχα συγκρατήσει, μου θύμιζε κάτι. Η συνέντευξη έγινε με αφορμή το βιβλίο του Κριτζά (Οι Ωραίοι Έχουν Χρέη, εκδ. Πατάκη). Όταν ξεκίνησα να διαβάζω τη συνέντευξη μου ήρθε ακριβώς. Ο Κριτζάς είχε ήδη εκδώσει ένα μικρού σχήματος βιβλίο αφιερωμένο στην τραγουδοποιία του Bob Dylan. Μάλιστα, στο εσώφυλλο μας προϊδέαζε ότι αυτό θα ήταν ενδεχομένως και το τελευταίο του βιβλίο. Να που ευτυχώς δεν ήταν. Επειδή έτυχε να το έχω στα χέρια μου, βρήκα μια καλή ευκαιρία να αναφερθώ σε αυτό.

Για την ακρίβεια, αυτός ήταν ο δεύτερος λόγος. Ο πρώτος ήταν ο σεβασμός και η προσωπική μου προτίμησή σ' αυτή την μουσική ιδιοφυΐα. Συν το γεγονός ότι το 2016 ο Bob Dylan βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, όταν η σουηδική ακαδημία έκρινε ότι “δημιούργησε νέες ποιητικές εκφράσεις μέσα στο πλαίσιο της μεγάλης αμερικανικής παράδοσης του τραγουδιού”. Σημειωτέον βέβαια ότι ο Κριτζάς υπογραμμίζει πως ξεκίνησε τις εργασίες για αυτή την έκδοση ήδη από το 2010, επομένως η κυκλοφορία του το 2016 απλώς συνέπεσε με την βράβευση.

Στη συγκεκριμένη έκδοση δεν έχουμε να κάνουμε με μια (ακόμη) βιογραφία-υμνογραφία. Είναι ξεκάθαρο πως η πρόθεση δεν ήταν τέτοια εξαρχής. Όπως δηλώνεται και στον τίτλο Bob Dylan: 100 τραγούδια, ο Βύρωνας Κριτζάς λοιπόν έχει συγκεντρώσει 100 τραγούδια του σπουδαίου καλλιτέχνη. Παραθέτει σύντομα την ιστορία του καθενός, αλλά και την προσωπική του εντύπωση. Έτσι, ξεφεύγει από την εγκυκλοπαιδική προσέγγιση που θα περίμενε κανείς. Τα τραγούδια είναι χωρισμένα ανά δεκαετία φτάνοντας μέχρι το 2000-2010.

Ο Κριτζάς δίνει μια υποκειμενική χροιά κι έναν πιο προσωπικό τόνο, διαφέροντας έτσι από τις αναρίθμητες απεικονίσεις του Dylan. Στα θετικά επίσης είναι και η τοποθέτηση του Κριτζά, ο οποίος, αν και ένθερμος οπαδός του Dylan, δεν αναλώνεται σε μια στείρα και ανώφελη αγιογραφία. Θα μου άρεσε περισσότερο βέβαια να παρατίθενται και οι στίχοι, ώστε να μην χρειάζεται να ανατρέχει ο αναγνώστης σε άλλες πηγές. Παρόλα αυτά, σε βάζει στη διαδικασία να ακούσεις τα αντίστοιχα τραγούδια κι -ίσως- να ανακαλύψεις σημεία που είχες προσπεράσει (η δισκογραφία του Bob Dylan είναι ιδιαίτερα μακροσκελής για να της έχει δώσει ο μέσος ακροατής ισοβαρώς προσοχή).

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι την αφήγηση του Κριτζά πλαισιώνουν εμβόλιμες αφηγήσεις γνωστών ή λιγότερων γνωστών προσωπικοτήτων της τέχνης (ακόμα και με την ευρύτερη έννοια). Νίκος Πορτοκάλογλου, Γιάννης Αγγελάκας, Φοίβος Δεληβοριάς, Διονύσης Σαββόπουλος, Πάνος Κατσιμίχας, Αργύρης Ζήλος και άλλοι προσθέτουν το λιθαράκι τους. Βέβαια, οι “παρεμβάσεις” αυτές των εκάστοτε προσκεκλημένων δεν είναι πάντοτε επιτυχημένες. Άλλες εστιάζουν στο τραγούδι στο οποίο αναφέρονται και δίνουν μια πιο προσωπική νότα, ενώ άλλες αναφέρονται γενικά στο πόσο σπουδαίος είναι ο Bob Dylan σπάζοντας κάπως έτσι την ροή της θεματολογίας. Τέλος, περιέχονται πέντε σκίτσα του Αχιλλέα Ραζή φτιαγμένα ειδικά για αυτήν την έκδοση.

ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΩ; Αν σε ενδιαφέρει η περίπτωση του Bob Dylan, ναι. Αν εκτιμάς τον ποιητικό χαρακτήρα της στιχουργικής του, ναι. Μουσική και στίχοι πάνε παρέα, οπότε το να διαβάζεις ιστορίες γι' αυτά είναι άκρως ενδιαφέρον κι αποκαλυπτικό μιας άλλης θεώρησης της μουσικής. Σε κάθε περίπτωση όμως είναι απαραίτητο να αγαπάς την μουσική του Bob Dylan και να έχεις την διάθεση να ακούσεις ιστορίες με ανάλαφρη διάθεση. Βάλε λοιπόν Dylan να παίζει κι απόλαυσέ το.

ΥΓ.: Και μιλώντας για τον Bob Dylan, για τους die-hard φαν δεν θα παρέλειπα και Το Λεύκωμα του Bob Dylan (εκδ. Μεταίχμιο) το οποίο είναι σπουδαίο. Θα αναφερθούμε σύντομα και σ' αυτό με περισσότερες λεπτομέρειες.