Iñaki de Juana Chaos – Μέρες

Τίτλος πρωτότυπου: Iñaki De Juana Chaos – Dias (2000)

Εκδόσεις Διάδοση

Μετάφραση: Κ. Στέφανος

Έτος ελληνικής έκδοσης: 2003

Σελίδες: 98

ΣΥΝΟΨΗ

Το βιβλίο Μέρες είναι ένα είδος ημερολογίου ενός Βάσκου κρατουμένου, μια προσωπική μαρτυρία του Ινιάκι ντε Χουάνα Τσάος από την εμπειρία του στις ισπανικές φυλακές. Αφηγείται αποσπασματικά μεμονωμένες ιστορίες μέσα από την φυλακή που είτε αφορούν τον ίδιο είτε άλλους συγκρατούμενούς του. Σε κάθε περίπτωση οι καθημερινές εμπειρίες του αποδεικνύουν τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης που επικρατούν πίσω από τα κάγκελα του σωφρονιστικού συστήματος στο οποίο “σωφρονισμός” σημαίνει πρώτα από όλα “εκδίκηση”, ένας κύκλος βίας που θα συνεχίζεται όσο η φύση του ανθρώπου δεν αλλάζει.

Πριν μιλήσει κανείς για το συγκεκριμένο βιβλίο πρέπει να ξέρει την ιστορία του Ινιάκι ντε Χουάνα Τσάος. Το πραγματικό του όνομα είναι José Ignacio de Juana Chaos. Γεννήθηκε το 1955 στην Ισπανία και υπήρξε ηγετικό στέλεχος της αυτονομιστικής οργάνωσης των Βάσκων (ΕΤΑ). Καταδικάστηκε για τον θάνατο συνολικά 25 αστυνομικών και στρατιωτικών το 1987. Η πρωτόδικη ποινή ανερχόταν σε 3.000 χρόνια φυλάκισης. Στην πραγματικότητα η μέγιστη ποινή έκτισης στην Ισπανία είναι τα 30 χρόνια με δυνατότητα μείωσης υπό προϋποθέσεις (καλή διαγωγή, μεταμέλεια κλπ.). Ωστόσο, το 2004 έγινε δεκτή η αίτηση αποφυλάκισής του. Παρόλα αυτά, η ισπανική κυβέρνηση μπλόκαρε την αποφυλάκισή του με την αιτιολογία ότι εξαπέλυσε τρομοκρατικές απειλές μέσω δύο επιστολών που δημοσίευσε μέσα από την φυλακή. Αποφυλακίστηκε τελικά το 2008 εν μέσω αντιδράσεων ένθεν κακείθεν.

Έχοντας λοιπόν όλα τα παραπάνω ως φόντο, ερχόμαστε στο βιβλίο Μέρες (ένα από τα δύο που έχει εκδώσει ο Ινιάκι Τσάος). Λογοτεχνικά το βιβλίο δεν έχει να δώσει τίποτα ξεχωριστό. Αλλά νομίζω ότι αφενός δεν το επεδίωξε, αφετέρου η αξία του δεν είναι λογοτεχνικής υφής ούτως ή άλλως. Ο Ινιάκι Τσάος δεν είναι συγγραφέας, πρωτίστως είναι κρατούμενος.

Στις σελίδες του βιβλίου γίνεται φανερό το ζοφερό περιβάλλον που επικρατεί πίσω από τις κλειστές πόρτες των φυλακών, εκεί που κυριαρχεί το μονοπώλιο του νόμιμου λόγου. Ο Ινιάκι Τσάος αφηγείται μικρές ιστορίες όπως τις έζησε. Όχι κατ' ανάγκη με την σειρά που έγιναν, ούτε με τρόπο που να συνδέονται μεταξύ τους. Κάθε κεφάλαιο (κατά μέσο όρο γύρω στις δύο σελίδες έκαστο) φέρει για τίτλο την αρίθμηση της αντίστοιχης ημέρας (πχ. Μέρα 3582).

Υπέρμετρη βία και αλόγιστη καταστολή από την μία. Αμετακίνητο πείσμα και αμέριστη αλληλεγγύη από την άλλη. Οι περισσότερες ιστορίες που αφηγείται ο Βάσκος κρατούμενος τελειώνουν όπως τελειώνουν όλες οι ιστορίες ανάμεσα σε ανθρώπους με όπλα και εξουσία και σε ανθρώπους χωρίς όπλα και εξουσία. Ωστόσο, δεν παραλείπει να αναφερθεί περιστασιακά και σε πιο ευχάριστα γεγονότα (πχ. ο δίκαιος δεσμοφύλακας της ημέρας 2920 ή η γιορτή του Σαν Φερμίν). Πάντως, κρατάω αυτό που γράφει ο Ινιάκι Τσάος: “...την αξιοπρέπεια δεν την ζητάς: ή την έχεις ή δεν την έχεις”.

ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΩ; Είναι ιδιαίτερης θεματολογίας και ειδικού ενδιαφέροντος. Οπότε δεν ξέρω. Ξαναδιάβασε το παραπάνω κείμενο και αποφάσισε μόνος/η σου. Σε κάθε περίπτωση κράτα την υποσημείωση του συγγραφέα στο τέλος του βιβλίου: “Η ποινή είναι 10950 μέρες κι αν εσύ κουράστηκες να διαβάζεις το βιβλίο, φαντάσου οποιοδήποτε Βάσκο πολιτικό κρατούμενο που τις ζει”.